Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania H. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 7 listopada 2014 roku nr (...)

w sprawie H. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

oddala odwołanie.

Sygn. akt IVU 1641/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 marca 2015 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 07.11.2014 r. znak: (...) odmówił H. P. przyznania emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymienionych w wykazie A bądź B stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.), a tylko 6 lat, 2 miesiące i 25 dni. Organ rentowy nie uznał między innymi: okresu zatrudnienia od 11.06.1973 r. do 14.11.1981 r. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny w Usługowej Spółdzielni Pracy im. (...) w T. z uwagi na brak świadectwa pracy w warunkach szczególnych i od 02.01.1989 r. do 21.03.1994 r. na stanowisku kierownik magazynu oraz sprzedawca środków ochrony roślin w Spółdzielni Pracy (...), ponieważ to stanowisko nie jest wymienione w Rozporządzeniu RM z dnia 07.02.1983 r.

H. P. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, w którym domagał się jej zmiany poprzez przyznanie emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że pracował w warunkach szczególnych ponad 15 lat między innymi jako monter wodno-kanalizacyjny i magazynier środków ochrony roślin. Sporne okoliczności zamierza wykazać zeznaniami świadków.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że H. P. urodzony w dniu (...) w dniu (...). osiągnął 60 lata życia. Na dzień 01.01.1999 r. legitymuje się okresem zatrudnienia wynoszącym ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. W dniu 28.08.2014 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie emerytury. Organ rentowy uznał odwołującemu jako pracę w szczególnych warunkach pracę w okresach: od 03.03.1972 r. do 14.10.1972 r. i od 15.11.1981 r. do 26.06.1987 r. w łącznym wymiarze 6 lat, 2 miesiące i 25 dni.

/okoliczności bezsporne/.

Ponadto Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od 11.06.1973 r. do 14.11.1981 r. H. P. był zatrudniony w Usługowej Spółdzielni Pracy im. (...) w T. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny w wymiarze pełnego etatu. Pracując jako monter wodno-kanalizacyjny wykonywał wszystkie prace doprowadzające i rozprowadzające instalacje na zewnątrz i wewnątrz budynków np. prace na terenie budynków Zakładów (...) w T.. Prace wykonywane na zewnątrz budynków w głębokich wykopach nie były przez niego wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowód: świadectwo pracy z dnia 14.11.1981 r. –k. 18 ar czII,

akta osobowe,

zeznania świadka J. B. –k. 26v as,

częściowo zeznania odwołującego –k. 27 as.

Odwołujący w okresie od 15.11.1981 r. do 21.03.1994 r. był zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) w Ł. k/ T. w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował na stanowisku magazynier w okresie od 15.11.1981 r. do 26.06.1987 r. i okres ten został mu zaliczony do okresu pracy w szczególnych warunkach, a od dnia 02.01.1989 r. na stanowisku kierownik magazynu oraz od dnia 01.02.1993 r. do końca zatrudnienia jako sprzedawca środków ochrony roślin. Jako kierownik magazynu głównego pracę wykonywał w oddzielnym pomieszczeniu na terenie magazynu, podlegało mu 3 pracowników, nie miał sekretarki, sam prowadził całą dokumentację magazynu. Zajmował się przyjmowaniem towaru.

Dowód: świadectwo pracy z dnia 31.03.1994 r. –k. 19 ar czII,

zaświadczenie z dnia 31.03.1994 r. –k. 25 ar czII,

częściowo zeznania odwołującego –k. 27 as.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. B. odnośnie zatrudnienia odwołującego w Usługowej Spółdzielni Pracy im. (...) w T. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny i uznał, że odwołujący na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny nie wykonywał wyłącznie prac na zewnątrz budynków, ale także prace wewnątrz budynków.

Na podstawie zeznań odwołującego, którym Sąd dał wiarę jedynie częściowo można ustalić, że w toku zatrudnienia na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny wykonywał kompleksowe prace związane z doprowadzaniem i rozprowadzaniem instalacji w budynkach i nie pracował stale w głębokich wykopach. Natomiast jeżeli chodzi o jego zatrudnienie na stanowisku kierownik magazynu w Spółdzielni Pracy (...) w Ł. k/T. Sąd ustalił, że to nie była to praca w warunkach szczególnych, ponieważ odwołujący nadzorował prace trzech pracowników ale głownie wykonywał prace biurowe w specjalnym pomieszczeniu i zajmował się prowadzeniem dokumentacji magazynu i przyjmowaniem towaru. Sąd uznał natomiast, że odwołujący pracował w szczególnych warunkach kiedy był zatrudniony na stanowisku sprzedawcy środków ochrony roślin co nastąpiło od dnia 01.02.1993 r. i trwało do końca zatrudnienia u tego pracodawcy.

Sąd pominął zeznania świadka G. B., ponieważ nie posiadała istotnych wiadomości na temat pracy odwołującego w Spółdzielni Pracy (...) w Ł. k/T..

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych i aktach osobowych odwołującego, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc. Wątpliwości Sądu budzi świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez Spółdzielnię Pracy (...) odnośnie zatrudnienia na stanowisku kierownika magazynu, ponieważ w oparciu o dostępny materiał dowodowy brak jest podstaw do ustalenia, że w spornym okresie odwołujący pracował w warunkach szczególnych.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy H. P. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy H. P. był zatrudniony w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat i okres ten miałby przypadać przed dniem 01.01.1999 r., skoro organ rentowy kwestionował świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych - w oparciu o zeznania świadków, zeznania odwołującego, świadectwa pracy i dokumentację pracowniczą odnośnie zatrudnienia w okresach: od 11.06.1973 r. do 14.11.1981 r. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny i od 02.01.1989 r. do 21.03.1994 r. na stanowisku kierownika magazynu, sprzedawca.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Nawet w sytuacji gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach zaświadczenia z zakładu pracy nie pozbawia to go możliwości wykazania tej okoliczności w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych.

Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85, w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

W niniejszej sprawie organ rentowy kwestionował legitymowanie się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, zatem zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków, jego zeznań oraz świadectw pracy i dokumentacji pracowniczej.

W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący w spornych okresach poza okresem zatrudnienia na stanowisku sprzedaży środków ochrony roślin nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. W okresie od 11.06.1973 r. do 14.11.1981 r. H. P. był zatrudniony w Usługowej Spółdzielni Pracy im. (...) w T. na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny w wymiarze pełnego etatu. Pracując jako monter wodno-kanalizacyjny wykonywał wszystkie prace doprowadzające i rozprowadzające instalacje na zewnątrz i wewnątrz budynków. Prace wykonywane w głębokich wykopach na zewnątrz budynków nie były przez niego wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tych względów tego okresu w ocenie Sądu nie można uznać za okres pracy w warunkach szczególnych o którym mowa w wykazie A dział V poz. 1 Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43), ponieważ odwołujący nie wykonywał - stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - robót wodnokanalizacyjnych oraz nie budował rurociągów w głębokich wykopach. Tylko wykonywanie tego rodzaju pracy i to stale i w pełnym wymiarze czasu pracy może być uznane za wykonywanie prac w warunkach szczególnych.

Odnośnie zatrudnienia odwołującego w Spółdzielni Pracy (...) w Ł.k/T. to należy uznać, że częściowo okres ten podlegał zaliczeniu do okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a mianowicie okres pracy na stanowisku sprzedawcy środków ochrony roślin od dnia 01.02.1993 r. do 21.03.1994 r. na podstawie Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43), ponieważ wykonywał prace określone w wykazie A dział IV poz. 40. Sąd uznał, że brak podstaw do uznania okresu pracy u tego pracodawcy na stanowisku kierownika magazynu w okresie od 02.01.1989 r. do 31.01.1993 r., ponieważ jako kierownik magazynu głównego pracę wykonywał w kantorku na terenie magazynu, podlegało mu 3 pracowników, nie miał sekretarki, sam prowadził dokumentację magazynu. Zajmował się przyjmowaniem towaru. W tej sytuacji nie można uznać, że jego praca w tym okresie polegała tylko na nadzorowaniu magazynierów czy pracowników robotniczych, ale była bardziej pracą umysłową na co wskazuje między innymi posiadanie samodzielnego pomieszczenia biurowego i samodzielne prowadzenie całej dokumentacji magazynu. Owszem odwołujący sprawdzał jak wykonywali pracę pracownicy magazynu, ale nie miało to charakter ciągłego nadzoru i „patrzenia na ręce” w trakcie pracy. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 26 listopada 2013 r. III AUa 1473/13 wyjaśnił, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Od tej reguły istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny. (LEX nr 1415959). W ocenie Sądu nie można uznać, że wynikające z zakresu czynności odwołującego jako kierownika magazynu - zadania administracyjne - z uwagi na ich szerokie spektrum miały charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny. Dlatego też brak jest podstaw do uznania tego okresu pracy odwołującego jako pracy w warunkach szczególnych.

Sąd uznał, że odwołujący nie wykazał mimo ciążącego na nim obowiązku zgodnie z art. 6 k.c. co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych określonej w wykazie A stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę w przedmiotowej sprawie odwołujący nie spełnia przesłanek do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.) mimo, że osiągnął wiek 60 lat na dzień zgłoszenia wniosku ukończył 60 lat, oraz na dzień 01.01.1999 r. posiada wymagany okres zatrudnienia (ponad 25 letni okres składkowy, nieskładkowy), ponieważ nie posiada co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach nawet po doliczeniu mu do już uznanych przez organ rentowy 6 lat, 2 miesięcy i 25 dni okresu pracy na stanowisku sprzedawcy środków ochrony roślin.

Mając na względzie powyższe Sąd na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ §1 k.p.c. oddalił odwołanie H. P. od zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia 07.11.2014 r.