Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2020 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Zbigniew Zabawa

Protokolant: sekr. sądowy Anna Dorecka

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2020 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 19 sierpnia 2019 roku nr (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

o emeryturę pomostową

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. K. emeryturę pomostową począwszy od dnia 17 stycznia 2019 roku;

2.  ustala, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 944/19

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 5 lutego 2020 r.

Decyzją z dnia 19.08.2019 r., , Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. , na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383z późn. zm.) i przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 965 z późn. zm.), odmówił J. K. przyznania prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w warunkach szczególnych wynoszącego po dniu 31.12.2008 w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych ,nadto pracodawca odwołującego Wytwórnia (...) nie złożył deklaracji (...) za okres od 1.01.2009 do 31.01.2009 .

Od decyzji tej odwołał się J. K. , domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że spełnia wszystkie warunki konieczne do nabycia prawa do tego świadczenia. Po dniu 31.12.2008 pracował w warunkach szczególnych w Wytwórni (...) w okresie od 1.01.2009 do 31.01.2009 .Nadto po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych pracował w warunkach szeczególnych w Wielkiej Brytanii i przedstawił informacje w tym zakresie od swego pracodawcy .

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.Organ rentowy stoi na stanowisku że przedstawione zaświadczenie od pracodawcy brytyjskiego nie daje podstaw do uznania iż odwołujący wykonywał u tego pracodawcy pracę w warunkach szeczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych .

Niespornym pomiędzy stronami było że :

Odwołujący urodził się w dniu (...) ,organ rentowy uznał iż odwołujący wykazał łącznie okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 37 lat i 18 dni oraz okres pracy w warunkach szczególnych wynoszący 23 lata 8 mcy i 28 dni ( w kontekście art. 4 ustawy ) Brytyjska Instytucja Ubezpieczeniowa potwierdziła okres ubezpieczenia odwołującego w latach 2010 do 2012 .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

J. K. był zatrudniony w Zakładach (...) w T. ,przy czym w okresie od 29.12.1975 do 12.06.1977 jako uczeń nauki zawodu ,zaś w okresie 13.06.1977 do 31.12.1977 pracował przy wytwarzaniu energii elektrycznej i cieplnej na stanowisku monter kotłów ,natomiast w okresi do 8.09.1981 do 15.05.1982 przy wytwarzaniu i oczyszczaniu gazu syntezowego oraz produkcji amoniaku i metanolu na stanowisku aparatowy

Dowód : świadectwo pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez G. (...) zdnia 28.06.2013 a.r

W okresie zatrudnienia odwołującego w (...) Tamel w T. od 1.09.1978 do 23.03.1979 odwołujący w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku operator kokil .

Dowód : świadectwo pracy z d6.02.2001 k 25

W okresie od 21.04.1981 do 18.07.1981 w trakcie zatrudnienia w L. (...) wykonywał prace przy produkcji gazów technicznych na stanowisku napełniach butli tlenowych .

Dowód : świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 6.09.2001 k.26 a.r

Odwołujący w okresie od 9.06.1982 do 26.03.1984 był zatrudniony w Fabryce (...) w pełnym wymiarze czasu pracy przy czym w okresie do 9.06.1992 do 28.02.1984 pracował na stanowisku operatora kokil ,zaś od 1.03.1984 do 26.03.1984 na stanowisku wytapiacz .

Dowód :świadectwo pracy w warunkach szczególnych z 6.02.2001 k.27 a.r

Odwołujący w okresie od 30.03.1984 do 30.12.1985 był zatrudniony w (...) M. gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował przy obsłudze żeliwniaków ,rozlewni i urządzeń pomocniczych na stanowisku zlewacz form piaskowych

Dowód : świadectwo pracy w warunkach szczególnych wystawione przez Wytwórnię (...) z dnia 21.12.1999 a.r

W okresie zatrudnienia odwołującego w KWK (...) ,wykonywał on w okresie do 16.01.1986 do 31.03.1989 prace pod ziemią jako robotnik niewykwalifikowany stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ,wykonywał pracę typową dla górnika .

Dowód : świadectwo pracy w warunkach szczególnych wystawione przez N. Spółkę (...) z dnia 24.05.2001 a.r ,zeznania odwołującego k.94

Następnie odwołujący był zatrudniony w okresie od 17.04.1989 do 31.03.1993 (...) (...) M. ,wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ,obsługę żeliwiaków rozlewni i urządzeń pomocniczych na stanowisku wytapiacz w piecach indukcyjnych .W kolejnym okresie zatrudnienie tj od 1.04.1993 do 21.12.1999 odwołujacy był zatrudniony w W. (...) na tym samym stanowisku i wykonywał tę sama pracę co w okresie od 17.04.1989 do 31.03.1989

Dowód : świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 24.03.2009 wydane przez Wytwórnię (...) sp z oo w upadłości, a.r , świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 18.03.2009 wydane przez Wytwórnię (...) sp z oo w upadłości

J. K. od. 1.10.2000 roku ponownie został zatrudnionyw w Wytwórni (...) sp z oo w upadłości gdzie zatrudnienie trwało aż do 31.01.2009 ,przy czym w okresie od 1 .20.2000 do 20.11.2002 oraz w okresie od 1.02.2003 do 31.01.2009 okresie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy obsłudze żeliwiaków rozlewni i urządzeń pomocniczych na stanowisku wytapiacz metali w piecach indukcyjnych .Odwołujący od 1993 roku aż do 31.01.2009 pracował razem z J. G. na hali produkcyjnej Wytwórni (...) bezpośrednio przy piecach indukcyjnych których było trzy ,w których przetapiany był wsad w postaci różnego rodzaju stali do której dodawano domieszki chemiczne w postaci manganu,wolframu i aluminium oraz innych pierwiastków ,a temperatura w piecu sięgała 2000 stopni C. .Odwołujący przetopioną surówkę metalu o temperaturze 1600 stopni C. wlewał do form odlewniczych .Te piece indukcyjne wyłożone były wewnątrz warstwą azbestu który w wysokiej temperaturze ulatniał się i oddziaływał w postaci oparów na pracujących tam ludzi tj między innymi odwołującego .Z uwagi na bardzo wysokie temperatury w piecach indukcyjnych odwołujący pracował w specjalnym kombinezonie .Odwołujący oraz J. G. otrzymywali dodatki oraz premie za pracę w warunkach szkodliwych .

Dowód : sprostowane świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane przez syndyka A. K. z dnia 6.03.2009 k.35 akt sądowych ,zeznania świadka J. G. k 93,zeznania odwołującego k. 94.

W okresie od 1.10.2010 do 31.10.2010 a następnie od 31.10.2011 do 21.09.2012 odwołujący był zatrudniony na podstawie umowy o prace w (...) LTD w Wielkiej Brytanii pracując jako formierz na wydziale produkcyjnym ,na podstawie umowy o pracę ,i była to praca w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywana stale .H. C. jest jedną z największy firm w Wielkiej Brytanii zajmująca się odlewnictwem .Praca odwołującego polegała na formowaniu i rozkładaniu form ,które składały się z masy formierskiej w skład której wchodziły piasek oraz rozmaite składniki chemiczne.

Dowód tłumaczenie z języka angielskiego k.88 akt sądowych ,umowa o pracę (...) akt sądowych ,potwierdzenia od pracodawcy k15 i 16 akt sądowych ,zeznania odwołującego k.zeznania odwołującego k.94

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadka J. G. , zeznania odwołującego słuchanego w charakterze strony i w oparciu o dowody z dokumentów, w tym z akt ubezpieczeniowych odwołującego oraz akt osobowych odwołującego nadesłanych przez (...) .Sąd dał w całości wiarę zeznaniom świadka J. G. i zeznaniom odwołującego bowiem są one logiczne spójne i konsekwentne .Należy zwrócić uwagę iż depozycje świadka i odwołującego konweniują z pozostałym materiałem dowodowym i znajdują w nim potwierdzenie .Nadmienić wypadka iż świadek J. G. jest osobą obcą dla odwołującego ,pracował razem z odwołującym od 1993 do 31stycznia 2009 w Wytwórni (...) , zatem posiada informacje bezpośrednie dotyczące charakteru i rodzaju pracy świadczonej przez odwołującego

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości. Wskazać należy brak było podstaw do kwestionowania oświadczeń pracodawcy odwołującego z Wielkiej Brytanii ,tym bardziej iż organ rentowy nie kwestionował że w okresie zatrudnienia relewantnym dla niniejszej sprawy brytyjska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła ubezpieczenie odwołującego na terenie Wiekiej Brytanii( przyznanie faktu odpowiedź na odwo łanie k18 v akt sądowych ). Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte
w dokumencie (art. 245 k.p.c.).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie od zaskarżonej decyzji (...) Oddział w N. z dnia 27.03.2019 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa zasługiwało na uwzględnienie.

Emerytury pomostowe zostały wprowadzone do polskiego prawa przez ustawę z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, która weszła w życie 1 stycznia 2009 r.

Zgodnie z art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 965 z późn. zm.), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Organ rentowy w toku postępowania administracyjnego oraz sądowego nie pozostałych warunków z art. 4 cytowanej wyżej ustawy za wyjątkiem warunku z pkt 6 tj wykonywania pracy w warunkach szczególnych po dniu 31.12.2008.podnosząc iż co prawda w pracodawca tj Wytwórnia (...) sp z oo wystawiło świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres po 31.12.2008 jednakże pracodawca nie złożył deklaracji (...) za okres od 1.01.2009 do 31.01.2009 .Zdaniem Sądu brak złożenia przedmiotowej dekalaracji nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy ,zakwestionowanie przez Sąd pracy odwołującego po dniu 31.12.2008 w Wytwórni (...) sp z oo stanowiłoby obciążenie odwołującego negatywnymi skutkami za niewykonanie obowiązku przez pracodawcę ,na co ubezpieczony nie miał żadnego wpływu .Zatem okres pracy odwołującego w Wytwórni (...) sp z oo która miała miejsce po 32.12.2008 i trwała do 31.01.2009 na stanowisku wytapiacz ,która polegała na pracy bezpośrednim pobieraniu z piecy indukcyjnych gorącej surówki stalowej i zalewaniu tą surówką form odlewniczych stanowi pracę realizowaną w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych . Ten rodzaj pracy został wymieniony w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych pod poz4 jako prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych .Nadmienić również należy iż praca odwołującego w styczniu 2019 odpowiada ona również pracy wymienionej w załączniku nr 1 poz 5 do ustawy o emeryturach pomostowych bowiem odwołujący pracował bezpośrednio przy obsłudze pieca odlewniczego –indukcyjnego .

Natomiast zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie odwołujący nie wykazał że w okresie od 10 sierpnia 2010 do 21 września 2012 w firmie (...) Ltd wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emryturach pomostowych w trakcie zatrudnienia w Wielkiej Brytanii w pełnym wymiarze czasu pracy i stale pracował na stanowisku formierze gdzie formował i rozkładał formy z masy formierskiej która składała się z piasku i innych składników chemicznych .Taki rodzaj pracy nie został wymieniony w załącznikach nr 1 i 2 do ustawy o emeryturach pomostowych,zatem brak jest podstaw do zaliczenia okresu pracy w H. C. do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych . .Natomiast nie można się zgodzić ze stanowiskiem organu rentowego że nieprzedstawienie świadectwa pracy w warunkach szczególnych z okresu pracy w Wielkiej Brytanii pozbawia go możliwości zaliczenia tego okresu do okresu pracy w warunkach szczególnych .W przekonaniu sądu okresu pracy w H. C. nie sposób zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych bowiem praca w tej firmie nie miała takiego charakteru .Natomiast gdyby tą pracę można było zakwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych ,to brak świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie stanowiłby przeszkody do takiego zaliczenia .Zwrócić należy na fakt iż w Polsce i Wielkiej Brytanii obowiązuje odmienny reżim prawny i brak zaświadczenia w takiej formie jak czynią to pracodawcy w Polsce nie może być podstawą do pozbawienia osób ubezpieczonych możliwości dowodzenia wszelkimi środkami dowodowymi przed Sądem iż wykonywali oni pracę w warunkach szczególnych ,gdyż ubezpieczeni byliby w ten sposób pokrzywdzeni w stosunku od ubezpieczonych którzy wykonywali podobną pracę w Polsce i otrzymali od polskiego pracodawcy zaświadczenie o pracy w warunkach szczególnych .

W sytuacji gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach zaświadczenia z zakładu pracy nie pozbawia to go możliwości wykazania tej okoliczności w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych.

Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85, w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).Na marginesie wskazać należy iż okres pracy za granicą może być zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych ( choć w przedmiotowej sprawie nie wchodzi to w grę bowiem praca odwołującego w H. C. nie może być zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych )Powołać tutaj należy że Sąd Apelacyjny w Gdańsku (sygn. akt III AUa 869/18) w dniu 11 grudnia 2018 r. wydał wyrok, uznając, iż „błędne jest stanowisko organu rentowego w przedmiocie możliwości uwzględnienia przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej zagranicznych okresów ubezpieczenia. Przedmiotowa kwestia została bowiem rozstrzygnięta wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30 maja 2018 r. wydanym w sprawie (...)w wyniku pytania prejudycjalnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku”. Ponadto, (...) SA podkreślił że „TSUE uznał, że świadczenie takie jak polska emerytura pomostowa jest świadczeniem z tytułu starości w rozumieniu rozporządzenia nr 883/2004, a nie świadczeniem przedemerytalnym w rozumieniu tego rozporządzenia. Powyższe oznacza, że również zagraniczne okresy ubezpieczenia z innych państw członkowskich muszą zostać uwzględniane przy ocenie, czy ubezpieczony nabył prawo do emerytury pomostowej- jednak jest to uwaga na marginesie bowiem ostatecznie taka sytuacja nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie z przyczyn wskazanych wyżej .

Zatem mając na względzie iż w postępowaniu przed Sądem odwołujący wykazał iż po dniu 31.12.2008 stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych( w okresie od 1.01.do 31.01.2009) zaś pozostałe warunki z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych nie były kwestionowane przez organ rentowy ,to skonstatować należy iż odwołanie od zaskarżonej decyzji jest skuteczne co powoduje koniecznośc zmiany tej decyzji i wydanie orzeczenia reformatoryjnego poprzez przyznanie odwołującemu prawa do emerytury pomostowej od dnia 17.01.2019 tj od miesiąca w którym zgłoszono wniosek o przyznanie tej emerytury .Jednocześnie Sąd orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji ,bowiem dopiero w wyniku ustaleń poczynionych w toku postępowania sądowego w szczególności zeznań świadka oraz zeznań okazało się że spelniona została przesłanka za art. 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych .

Mając powyższe na uwadze, Sąd przyznał odwołującemu w pkt. I wyroku prawo do emerytury pomostowej od daty złożenia wniosku o emeryturę pomostową .

Procesową przesłankę rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 447 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Zgodnie z art. 118 ust. 1a. ustawy o FUS w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego konieczne jest ustalenie, czy organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania świadczenia tj ustalenie (art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2009.153.1227 z późn. zm.) o czym orzeczono w pkt 2 wyroku .Ustalenie tej okoliczności nastąpiło ostatecznie w trakcie postępowania dowodowego przed Sądem poprzez przesłuchanie świadków oraz odwołującego .