Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2012 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnowie

w składzie:

Przewodniczący:	SSR (del.) Jacek Liszka
Protokolant:	sekr. sąd. Paulina Truchan

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2012 roku w Tarnowie na rozprawie

odwołań A. G. i M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 25 czerwca 2012 roku nr (...)

w sprawie A. G. i M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ustalenie istnienia ubezpieczenia społecznego

I. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż M. K. jako pracownik u płatnika składek A. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu począwszy od dnia 1 lipca 2011 roku.

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującej się M. K. kwotę 77 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 795/12

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 28 listopada 2012 roku

Decyzją z dnia 25 czerwca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił, iż M. K. nie podlega z tytułu wykonywania pracy u płatnika składek A. G. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.07.2011 r.

Na uzasadnienie powyższej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż wobec braku rzeczywistego zamiaru wykonywania pracy nie doszło do nawiązania stosunku pracy, co skutkuje brakiem możliwości uznania, iż M. K. podlega ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.

Odwołania od powyższej decyzji złożyli M. K. i A. G. podnosząc, iż umówiona na podstawie umowy o pracę z dnia 1.07.2011 r. praca była faktycznie świadczona w dniach i godzinach wyznaczonych przez pracodawcę. Ponadto M. K. podniosła, iż za kwestie związane ze zgłoszeniem jej do ubezpieczenia społecznego oraz badaniami lekarskimi odpowiedzialny jest pracodawca.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie, podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji, że umowa na podstawie której odwołująca miała świadczyć pracę była zawarta dla pozoru.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. w okresie od 1 lipca 2011 r. pracowała w Firmie Handlowo – Usługowej (...). Praca ta polegała na pieczeniu i sprzedaży kurczaków w przyczepie gastronomicznej znajdującej się przy supermarkecie (...) w T.. Odwołująca świadczyła pracę co drugi dzień (łącznie z sobotami i niedzielami) w godzinach od 8.00 do 18.00, a w niedzielę od 8.00 do 16.00. Praca była świadczona na podstawie umowy o pracę z dnia 1.07.2011 r., początkowo zawartej na okres próbny, a następnie na podstawie umowy o pracę z dnia 1.08.2011 r. zawartej na czas określny - od 1.08.2011 r. do 31.07.2013 r.

Dowód:

-

zeznania świadka J. B. k. 42,

-

zeznania świadka D. J. k. 42-43,

-

zeznania świadka B. Ż. k. 43,

-

zeznania świadka M. C. k. 52,

-

zeznania świadka M. N. k. 52-53,

-

zeznania odwołującej się M. K. – k. 53,

-

zeznania odwołującej się A. G. – k. 54,

-

akta osobowe M. K.,

-

akta ZUS.

Ubezpieczona nie podpisywała listy obecności, nie przeszła również badań sanitarnych, ani nie została przeszkolona BHP. Wypłata wynagrodzenia następowała co miesiąc, w gotówce „do ręki”, bez podpisywania listy płac. Ostatecznie zostały one podpisane w czasie, gdy odwołująca przebywała na zwolnieniu lekarskim (od dnia 2.09.2011 r.). będąc w ciąży. Zawierając umowę o pracę ubezpieczona wiedziała, że jest w ciąży nie informując jednak o tym początkowo pracodawcy.

Pracodawca zgłosił odwołującą do ubezpieczeń społecznych w dniu 12.09.2011r.

Dowód:

-

zeznania świadka W. Z. k. 41-42

-

zeznania świadka B. Ż. k. 43,

-

zeznania odwołującej się M. K. – k. 53,

-

zeznania odwołującej się A. G. – k. 54,

-

akta osobowe M. K.,

-

akta ZUS,

-

dokumentacja medyczna M. K.,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w toku prowadzonego postępowania sądowego oraz dokumentacji zgromadzonej w aktach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak i zeznań słuchanych w sprawie osób.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art.244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Wiarygodne w ocenie Sądu były także zeznania odwołujących się oraz świadków. Wszystkie słuchane w sprawie osoby potwierdziły okoliczność faktycznego świadczenia pracy przez M. K.. Ponadto korespondowały one z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały wewnętrznych sprzeczności, były jasne, spójne i logiczne. Wzajemnie się potwierdzały i uzupełniały. Razem wzięte dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości. Bezpośrednia styczność Sądu z wymienionymi osobami pozwoliła na postawienie wniosku, że zeznawali spontanicznie i prawdziwie.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołania M. K. i A. G. zasługują na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszej sprawy było ustalenie charakteru umowy o pracę, w szczególności czy można wysunąć tezę, iż umowa ta miała charakter umowy pozornej, ewentualnie czy też miała na celu obejście przepisów prawa w celu korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Jak to bowiem wynika z utrwalonej linii orzeczniczej osoba, która zawarła fikcyjną umowę o pracę, nie podlega ubezpieczeniu społecznemu i nie nabywa prawa do świadczeń wynikających z tego ubezpieczenia (zob. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 17 grudnia 1996 r. (II UKN 32/96, OSNAPiUS1997, nr 15, poz. 275) i z dnia 17 marca 1998 r. (II UKN 568/97, OSNAPiUS 1999, nr 5, poz. 187).

Przystępując do rozważań prawnych nad postawionym powyżej zagadnieniem, należy w pierwszej kolejności sięgnąć do art. 22 § 1 kp. W ujęciu tej normy stosunek pracy to relacja prawna łącząca pracodawcę i pracownika, na której treść składają się wzajemne prawa i obowiązki. Zasadniczym elementem konstrukcyjnym stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy w czasie i miejscu przez niego wyznaczonym za wynagrodzeniem. Swoistość stosunku pracy wyraża się w jego cechach, które odróżniają go od stosunków cywilnoprawnych, a także administracyjno-prawnych, w ramach których świadczona jest praca. Do właściwości tych należą: dobrowolność zobowiązania, zarobkowy charakter stosunku pracy, osobisty charakter świadczenia pracy, podporządkowanie pracownika wyrażające się przede wszystkim w możliwości wydawania pracownikowi poleceń dotyczących pracy (por. wyrok SN z dnia 11 kwietnia 1997 r., I PKN 89/97, OSNAPiUS 1998, nr 2, poz. 35). Sama zaś kwalifikacja prawna stosunku prawnego dokonana przez strony przez nadanie umowie ustawowej nazwy, jest także jednym z elementów treści oświadczenia woli, które należy uwzględnić, interpretując oświadczenie i rozstrzygając o właściwej subsumcji normy prawnej (por. wyrok SN z dnia 20 marca 1965 r., OSNCP 1965, poz. 157).

Mając zatem na uwadze powyższe, po przeanalizowaniu materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie Sąd uznał, iż umowy o pracę zawarte pomiędzy odwołującymi nie są nieważne, gdyż nie noszą cechy pozorności.

W doktrynie przyjmuje się, iż oświadczenie woli jest złożone dla pozoru, wtedy, gdy z góry powziętym zamiarem stron jest brak woli wywołania skutków prawnych, przy jednoczesnej chęci wprowadzenia innych osób lub organów w błąd co do rzekomego dokonania czynności prawnej ( patrz. S. Dmowski, S. Rudnicki „Komentarz do kodeksu cywilnego – część ogólna, Wydawnictwo Prawnicze W-wa 1998, str. 209). Natomiast jak wskazał Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń ( wyrok z dnia 23.06.1986, I CR 45/86, nie publ.) „czynność prawna pozorna, wyrażająca oświadczenie woli pozorne, nie ukrywające innej czynności prawnej, nie wywołuje między stronami skutków prawnych, gdyż jest nieważna w świetle art. 83 § 1 kc. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli, polegającą na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie nie wywołało skutków prawnych. Oświadczenie woli nie może wywołać skutków prawnych odpowiadających jego treści, ponieważ same strony tego nie chcą.”

W okolicznościach niniejszej sprawy, w ocenie Sądu nie ma wątpliwości, iż podpisując umowę o pracę, strony miały zamiar wywołać skutek prawny wynikający z treści tej umów, a zatem nawiązać stosunku pracy spełniający wymogi z art. 22 kp i realizować go zgodnie z celem. Wniosek taki wynika z analizy wszystkich okoliczności sprawy i dowodów zebranych w sprawie, a ocenionych przez Sąd w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Z przeprowadzonych dowodów wynika bowiem bezsprzecznie, iż przedmiotowa praca była faktycznie świadczona przez odwołującą się. Pracowała ona co drugi dzień w wymiarze od 8.00 do 18.00 godziny, otrzymując za nią niewygórowane wynagrodzenie. Powyższego nie zmienia okoliczność, iż podpisując umowę o pracę wiedziała, że jest w ciąży nie informując jednak o tym pracodawcy.

Trzeba podkreślić, iż wszystkie podniesione przez ZUS zarzuty dotyczące choćby braku odpowiednich badań lekarskich, braku list obecności, opóźnienie w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych dotyczą zaniedbań leżących po stronie płatnika składek – pracodawcy. W związku z czym ubezpieczona, która faktycznie wykonywała obowiązki pracownicze nie może ponosić za takie zaniedbania negatywnych konsekwencji w postaci wykluczenia z ubezpieczeń społecznych. Z postępowania dowodowego wynika, iż po stronie pracodawcy zachodziło wiele nieprawidłowości. Listy płac nie były podpisywane na bieżąco, lecz dopiero celem przedstawienia jej w ZUS choć wynagrodzenie było wypłacane. Nie tylko M. K. nie została zgłoszona w terminie do ubezpieczenia, lecz także jej siostra pracowała przez pewien czas bez umowy „na próbę”. Wydaje się więc, że nie zgłoszenie ubezpieczonej do ZUS było świadomym działaniem pracodawcy i dopiero gdy musiała skorzystać z L-4 pracodawca post factum zgłosił ją do ubezpieczeń. Te zaniedbania obciążają pracodawcę i nie mogą zmienić podstawowej tezy, że umowa o pacę została zawarta, była ważna i była wykonywana – nie można mówić o jej pozorności.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art.477 ¹⁴ § 2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ustalając, iż M. K. jako pracownik u płatnika składek A. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 lipca 2011 roku oraz zasądził od (...) Oddział w T. na rzecz odwołującej się M. K. kwotę 77 zł (60 zł wynagrodzenia adwokata i 17 zł opłaty od pełnomocnictwa) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 kpc.