Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 9 kwietnia 2025 roku

Decyzją z dnia 11 grudnia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił odwołującemu się R. S. (1) przyznania rekompensaty. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że ubezpieczony do dnia 31.12.2008 roku nie udowodnił wymaganego przepisami 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od powyższej decyzji odwołał się R. S. (1) domagając się jej zmiany poprzez przyznanie rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że posiada ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie podtrzymując argumentację z zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. S. (1), urodzony w dniu (...) roku osiągnął wiek emerytalny. Decyzją z dnia 11 grudnia 2024 roku organ rentowy przyznał mu emeryturę obliczoną zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej.

dowód:

0  akta ZUS

W okresie od dnia 1 września 1974 roku do dnia 31 marca 1982 roku R. S. (1) był zatrudniony w (...)w G.. W okresie od dnia 24 października 1978 roku do dnia 9 października 1980 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Podczas tego zatrudnienia, począwszy od dnia 27 lutego 1978 roku stale i w pełnym wymiarze godzin pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, w transporcie towarowym. Przed wojskiem i po wojsku – od dnia 4 listopada 1980 roku do końca zatrudnienia wykonywał taką pracę.

Ponownie zatrudniony został w (...) w G. począwszy od dnia 23 grudnia 1982 roku i pracował do dnia 31 stycznia 2007 roku. Począwszy od dnia 1 lipca 1983 roku do końca zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15.

Dowód:

1  zeznania odwołującego,

2  akta ZUS,

3  akta osobowe,

4  zeznania świadków T. L., W. K., R. S. (2)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań słuchanego w charakterze strony odwołującego jak również zeznań świadków.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Za wiarygodne w ocenie Sądu należy uznać także zeznania świadków jak i odwołującego się. Korespondowały one ze sobą wzajemnie jak i z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały żadnych wewnętrznych sprzeczności, były logiczne i spójne. Razem wzięte dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19.12.2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1924) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego (art. 23 ust. 2 ustawy). Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy rekompensata jest formą odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów obowiązujących przed 2009 rokiem dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Z powyższego wynika, że prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy emeryturach i rentach z FUS. Przy ustalaniu prawa do rekompensaty mogą być uwzględnione tylko takie okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2020 roku, poz. 53 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2- 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Art. 32 ust. 4 cytowanej ustawy stanowi, iż wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Zgodnie z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4 - 15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. W myśl § 2 ust. 1 natomiast okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Jak wynika z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego odwołujący podczas wskazanych powyżej okresów zatrudnienia w (...) w G. stale i w pełnym wymiarze godzin pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15. Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 wymienione zostały w Dziale VIII poz. 2 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach należy doliczyć odwołującemu się także okres zasadniczej służby wojskowej. Przed służbą wojskową jak i po odwołujący pracował w szczególnych warunkach.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale także okresem pracy
w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze (por. wyroki SN: z dnia 24 maja 2012 r., II UK 265/11, LEX nr 1227192, z dnia
9 marca 2010 r., I UK 333/09, LEX nr 585739 i z dnia 6 kwietnia 2006 r., III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108). Wskazać również trzeba na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13, LEX nr 1385939), zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Powyższe poglądy mają zastosowanie także do ustalania prawa do rekompensaty (zob. postanowienie SN z dnia 5.11.2020 roku, II UK 407/19, wyrok SA w Gdańsku z dnia 12.06.2019 roku, III AUa 135/19, wyrok SA w Lublinie z dnia 3.11.2021 roku, III AUa 710/21). Sąd Okręgowy akceptuje w całości przywołane judykaty i podziela argumentację w nich wskazaną – nie ma więc potrzeby jej powtarzania

Mając powyższe na uwadze, Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w sposób wskazany w sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego odwołującego Sąd rozstrzygnął w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Zasądzając od ZUS Oddział w T. na rzecz odwołującego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, Sąd miał
na uwadze § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.