Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

POSTANOWIENIE

Dnia 4 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Edward Panek (spr.)
Sędziowie: Protokolant:	SSO Mariusz Sadecki SSO Marek Syrek st. sekretarz sądowy Paweł Chrabąszcz

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2014 r. w Tarnowie

na rozprawie

sprawy z wniosku J. M.

przy uczestnictwie A. Ż., S. Ż., Z. M., M. M.i Gminy R.

o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia

na skutek apelacji wnioskodawczyni oraz uczestniczki A. Ż.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowie

z dnia 5 czerwca 2014 r., sygn. akt I Ns 1426/13

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. kwotę 221,40 zł tytułem wynagrodzenia za udzielenie wnioskodawczyni i uczestniczce A. Ż. pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt I Ca 430/14

UZASADNIENIE

J. M. we wniosku z dnia 16 sierpnia 2013 roku domagała się zmiany postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku po F. Ż. z dnia 24 listopada 2008 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Tarnowie do sygnatury I Ns 1642/08 i stwierdzenia spadku po tym spadkodawcy na podstawie testamentu.

Na uzasadnienie wniosku podniosła, iż w postępowaniu toczącym się pod sygnaturą akt I Ns 1642/08 nie został uwzględniony testament ustny spadkodawcy
z dnia 14 listopada 2007 roku , o którego istnieniu wnioskodawczyni dowiedziała się od swojej matki Z. Ż. tuż przed jej śmiercią. Ten stan rzeczy w ocenie wnioskodawczyni uzasadnia jej wniosek.

Uczestniczki postępowania : A. Ż., Z. M. i M. M.poparły żądanie wniosku.

Uczestnicy : S. Ż. i Gmina R. nie zajęli stanowiska
w sprawie.

Sąd Rejonowy w Tarnowie postanowieniem z dnia 5 czerwca 2014 roku
( sygn. akt I Ns 1426/13 ) oddalił wniosek i przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. kwotę 442,80 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni J. M. i uczestniczce A. Ż. z urzędu.

U podstaw tego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne:

Spadkodawca F. Ż. zmarł w dniu 11 października 2003 roku
w T.. W chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim z Z. Ż.
i z tego związku spadkodawca miał pięcioro dzieci: A., S., J. zam. M., M. zam. M. i Z. zam. M..

Prawomocnym postanowieniem z dnia 24 listopada 2008 roku wydanym do sygnatury akt I Ns 1642/08 , Sąd Rejonowy w Tarnowie stwierdził, że spadek po F. Ż. nabyli na podstawie ustawy wprost: wdowa Z. Ż. w ¼ części oraz dzieci : J. M., A. Ż., S. Ż., M. M.i Z. M. po 3/20 części, również w odniesieniu do wchodzącego w skład spadku gospodarstwa rolnego.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 7 października 2003 roku spadkodawca F. Ż. poczuł się źle. Do Ośrodka Zdrowia w R. odwoził go sąsiad R. S.. Razem ze spadkodawcą samochodem jechała jego żona Z. Ż. oraz nieżyjąca już H. B.. W obecności tych osób F. Ż. oświadczył, iż na wypadek swojej śmierci chce, aby jego majątek przeszedł na jego żonę Z.. W Ośrodku Zdrowia w R. spadkodawca powtórzył to samo
w obecności C. S.. W chwili składania tych oświadczeń spadkodawca miał 70 lat, był w złym stanie zdrowia, miał duszności związane z astmą, kulił się, sprawiał wrażenie jakby coś go bolało. Wkrótce po złożeniu tych oświadczeń spadkodawca zmarł.

Zgodnie z ustaleniami Sądu, H. B. sporządziła pismo zawierające treść oświadczenia ostatniej woli F. Ż. złożonego w czasie jazdy samochodem do Ośrodka Zdrowia w R.. Oświadczenie to spisane zostało kilka lat po śmierci spadkodawcy – w dniu 14 listopada 2007 roku . Podpisała je H. B. i R. S. na prośbę członka rodziny spadkodawcy. Następnie dokument ten na prośbę Z. Ż. podpisała C. S., która nie była obecna w samochodzie odwożącym spadkodawcę do Ośrodka Zdrowia w R..

Sąd ustalił, że dokument zawierający treść oświadczenia ostatniej woli F. Ż. przechowywany był przez wdowę po nim Z. Ż.. Przed śmiercią (która nastąpiła 11 października 2010 roku ) Z. Ż. przekazała ten dokument swojej córce J. M..

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie zalegających w aktach sprawy dokumentów, jak również dokumentów z akt sprawy prowadzonej pod sygnaturą I Ns 1642/08, a ponadto na podstawie dowodów osobowych.

Dokonując oceny jurydycznej wniosku , Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 679 § 1 k.p.c. ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

Sąd Rejonowy stwierdził, że wniosek J. M. nie jest uzasadniony. Jak zeznała sama wnioskodawczyni, dokument zawierający treść oświadczenia ostatniej woli złożonego przez jej ojca F. Ż. J. M. otrzymała od swej matki Z. tuż przed jej śmiercią, która nastąpiła w dniu 11 października 2010 roku . Już wtedy zatem dowiedziała się o istnieniu testamentu i uzyskała możność zainicjowania postępowania o zmianę postanowienia spadkowego
w sprawie I Ns 1642/08. Tymczasem stosownej treści wniosek złożyła ona do Sądu dopiero w dniu 16 sierpnia 2013 roku .

Sąd Rejonowy stwierdził, że w takiej sytuacji wniosek nie mógł odnieść zamierzonego przez J. M. skutku prawnego.

Niezależnie od powyższego Sąd Rejonowy wskazał, iż nawet gdyby wnioskodawczyni dochowała terminu, o którym mowa w art. 679 § 1 k.p.c., to jej wniosek i tak nie doprowadziłby do zmiany postanowienia spadkowego wydanego
w sprawie prowadzonej pod sygnaturą I Ns 1642/08, bowiem dokument przedłożony przez J. M. nie posiada cech koniecznych do uznania go za prawnie skuteczną, ostatnią wolę F. Ż..

Sąd wskazał na ograniczenie wynikające z art. 957 § 1 zd. 1 k.c., zgodnie
z którym nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której
w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść.

W ocenie Sądu, skoro jednym ze świadków testamentu ustnego była żona spadkodawcy Z. Ż., dla której według treści oświadczenia miał zostać przeznaczony cały majątek spadkowy, to tym samym cały testament ustny był objęty bezwzględną nieważnością.

Sąd Rejonowy stwierdził, że za skuteczne nie może zostać również uznane oświadczenie woli złożone przez spadkodawcę w Ośrodku Zdrowia w R.
w obecności R. S., H. B. i C. S.. Treść tego oświadczenia nie została bowiem stwierdzona w sposób przewidziany w przepisie art. 952 k.p.c. – sam dokument sporządzono z naruszeniem terminu przewidzianego w § 2 tego przepisu, zaś wobec treści § 3 i przewidzianego tam terminu sześciomiesięcznego , liczonego od daty otwarcia spadku, uznanie testamentu ustnego za wywołujący skutek prawny w zakresie zmiany porządku dziedziczenia
z ustawowego na testamentowy nie jest możliwe.

Tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni i A. Ż. z urzędu, Sąd Rejonowy na podstawie § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przyznał na rzecz adwokata M. S. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowie kwotę 442,80 zł.

Apelację od powyższego postanowienia złożyły wnioskodawczyni J. M. oraz uczestniczka A. Ż., zarzucając sprzeczność ustaleń faktycznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegającą na błędnym ustaleniu, że dokument zawierający treść oświadczenia ostatniej woli spadkodawcy został sporządzony w 2007 roku , podczas gdy z zeznań wnioskodawczyni wynika, że został sporządzony niezwłocznie po śmierci spadkodawcy.

Apelujące zarzuciły również naruszenie przepisów prawa procesowego
w postaci art. 679 § 1 k.p.c. w zw. z art. 5 k.c., polegające na przyjęciu, że wniosek
o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku nie został wniesiony
w terminie.

Skarżące podniosły nadto zarzut naruszenia art. 952 § 2 k.c.

Formułując tej treści zarzuty apelujące wnosiły o zmianę postanowienia, poprzez uwzględnienie wniosku w całości oraz o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawczyni i uczestniczce, które nie zostały uiszczone w żadnej części, a ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Uzasadniając środek odwoławczy skarżące w pierwszym rzędzie zakwestionowały prawidłowość ustaleń Sądu Rejonowego dotyczących chwili sporządzenia dokumentu zawierającego oświadczenie ostatniej woli F. Ż.. Wskazały, że zeznania R. S., który podał, iż dokument został sporządzony kilka lat po śmierci spadkodawcy nie są wiarygodne. Świadek może nie pamiętać przebiegu zdarzeń, a ponadto sugerował się podaną na dokumencie datą, w której omyłkowo został wskazany dzień 14 listopada 2007 roku , zamiast 14 listopada 2003 roku .

Dalej apelujące podniosły, że Sąd Rejonowy niesłusznie przyjął, iż wnioskodawczyni miała możliwość wcześniejszego zainicjowania postępowania. Wskazały, że wnioskodawczyni nie posiadała jakichkolwiek dochodów, które umożliwiałyby jej podejmowanie działań niezwłocznie po dowiedzeniu się o pewnych faktach. Ponadto wnioskodawczyni musiała zweryfikować wiedzę posiadaną przez siebie co do okoliczności sporządzenia dokumentu, w tym szczególnie co do tego, kto sporządził testament w formie pisemnej oraz kto był jego świadkiem. Konieczne było również przygotowanie się do postępowania, poprzez zdobycie danych świadków, celem ich przesłuchania w sądzie. Wszystkie te okoliczności spowodowały, że wnioskodawczyni nie miała możliwości wszczęcia postępowania, pomimo że posiadała dokument z oświadczeniem ostatniej woli swojego ojca, a tym samym przekroczenie terminu nastąpiło bez jej winy. Zdaniem skarżących, Sąd powinien zastosować art. 5 k.c., bo zasady współżycia społecznego sprzeciwiają się tak formalnemu podejściu do kwestii rozporządzenia testamentowego.

Skarżące nie podzieliły także stanowiska Sądu Rejonowego, iż oświadczenie F. Ż. złożone w Ośrodku Zdrowia w R. przy świadkach R. S., H. B. i C. S. jest bezskuteczne. Zostały bowiem w ich ocenie zachowane warunki wynikające z art. 952 k.c., skoro oświadczenie było złożone w obecności trzech świadków, co do których nie zachodziły przesłanki wyłączające ich od możliwości bycia świadkiem testamentu ustnego, jak również istniała obawa rychłej śmierci testatora. Apelujące wskazały, że nie można ściśle literalnie interpretować treści dokumentu zawierającego rozrządzenie spadkodawcy na wypadek śmierci, ponieważ podróż do Ośrodka Zdrowia w R. nie ograniczała się tylko do podróży samochodem, ale konieczne było przejście do budynku i oczekiwanie tam na przyjęcia u lekarza. Jak z tego wynika, osoba sporządzająca dokument, wskazując, że oświadczenie woli zostało przekazane ustnie w trakcie podróży do Ośrodka Zdrowia, miała na myśli podróż jako całość,
a więc i pobyt już na terenie ośrodka przed przyjęciem spadkodawcy do lekarza. Zwróciły one również uwagę, że C. S. podpisała dokument, a tym samym potwierdziła, że była obecna wraz z pozostałymi świadkami w momencie składania oświadczenia i potwierdziła, że miejsce złożenia oświadczenia przez testatora rozumiane musi być odmiennie, niż wskazuje na to wprost treść dokumentu. Zdaniem skarżących, oświadczenie złożone w Ośrodku Zdrowia jest ważne,
a dokument załączony do wniosku odzwierciedla rzeczywistą wolę spadkodawcy.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni J. M. i uczestniczki A. Ż. nie zasługiwała na uwzględnienie.

Apelujące w pierwszym rzędzie kwestionowały podstawę faktyczną orzeczenia, podważając prawidłowość ustaleń Sądu I instancji dotyczących daty spisania ustnego oświadczenia spadkodawcy.

Argumentacja skarżących nie pozwalała na podważenie dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń, poczynionych w oparciu o prawidłowo i wszechstronnie oceniony materiał dowodowy, z uwzględnieniem dyrektyw zawartych w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy prawidłowo, na podstawie zeznań świadka R. S. oraz treści złożonego do akt oświadczenia spisanego przez świadków ustalił, że do spisania ustnego oświadczenia spadkodawcy doszło dopiero w listopadzie 2007 roku. Świadek ten zeznał wprost, że to oświadczenie zostało spisane w kilka lat po śmierci F. Ż.. Trzeba przy tym podkreślić, że sama J. M. we wniosku inicjującym niniejsze postępowanie podała, że testament F. Ż. został sporządzony w dniu 14 listopada 2007 roku . Sąd Rejonowy w oparciu
o zeznania świadków prawidłowo ustalił również okoliczności, w jakich doszło do złożenia oświadczenia przez F. Ż., jak też poczynił właściwe ustalenia co do osób obecnych przy składaniu tegoż oświadczenia przez spadkodawcę .

Należy zatem stwierdzić, że ustalenia faktyczne Sądu I instancji są prawidłowe i znajdują pełne odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Sąd Okręgowy ustalenia te podziela i przyjmuje je za własne.

Trzeba od razu wskazać , iż część zakwestionowanych w apelacji ustaleń Sądu I instancji nie była decydująca dla oceny trafności orzeczenia Sądu I instancji . Wniosek o zmianę postanowienia spadkowego podlegał oddaleniu przede wszystkim z uwagi na brak po stronie wnioskodawczyni przesłanek wymienionych w art. 679 § 1 zd. 2 k.p.c. , o czym będzie mowa w dalszej części rozważań .

W stanie faktycznym powyżej zaprezentowanym Sąd Odwoławczy nie podzielił również zarzutów skarżących dotyczących naruszenia przez Sąd I instancji art. 679 § 1 k.p.c. w zw. z art. 5 k.c.

Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przewidziane w art. 679 § 1 k.p.c. warunki do uchylenia lub zmiany postanowienia
o stwierdzeniu nabycia spadku.

Postępowanie unormowane w powołanym przepisie, chociaż autonomiczne, ma charakter „wznowieniowy”. Uwidacznia się on w szczególności w tym, że zainteresowany, który był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, winien wykazać szczególne przesłanki swego żądania, czyli podstawę, której nie mógł powołać w poprzednim postępowaniu oraz zachowanie rocznego terminu, który biegnie od chwili, w której uzyskał możliwość powołania się na nią (zob. postanowienie Sądu Naj. z dnia 21 grudnia 2011 roku , IV CSK 199/11, Lex nr 1131131).

J. M. była uczestniczką postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po F. Ż., prowadzonego pod sygnaturą I Ns 1642/08. Jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 29 października 2008 roku w postępowaniu tym złożyła ona zapewnienie w trybie art. 671 k.p.c., w którym wskazała, że jej ojciec sporządził testament ustny wobec dwóch osób, które odwoziły go do ośrodka. Wskazała również, że według jej wiedzy, ostatnia wola spadkodawcy została spisana. Wnioskodawczyni wymieniła ponadto z imienia i nazwiska świadków testamentu ustnego , wskazanych następnie w niniejszym wniosku .

W takiej sytuacji nie ma wątpliwości, że J. M. mogła powołać się na tą podstawę już w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku w sprawie
I Ns 1642/08 .

Wprawdzie do postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 24 listopada 2008 roku ( sygn. akt I Ns 1642/08 ) nie zostało sporządzone uzasadnienie, ale z uwagi na przyjęcie reguł dziedziczenia ustawowego Sąd zapewne uznał , że spadkodawca nie sporządził jednak ważnego testamentu szczególnego ( testamentu ustnego ) .

Niezależnie od powyższego - nawet przy założeniu, że wnioskodawczyni nie miała na etapie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku w sprawie I Ns 1642/08 pełnej wiedzy na temat testamentu ustnego, bowiem nie miała wglądu
w dokument, w którym spisano oświadczenie spadkodawcy – trzeba stwierdzić, że uchybiła ona rocznemu terminowi, o którym mowa w art. 679 § 1 zd. 2 k.p.c.

W orzecznictwie nie ma sporu co do tego, że roczny termin do złożenia wniosku o zmianę postanowienia spadkowego określony w powołanym wyżej przepisie ma charakter terminu zawitego (por. postanowienia Sądu Naj. : z dnia 26 stycznia 2001 roku , II CKN 784/00, OSNC z 2001 roku , nr 7- 8, poz. 118, oraz
z dnia 9 września 2011 roku , I CSK 726/10, Lex nr 1084697).

W judykaturze dopuszcza się – w sytuacjach wyjątkowych – możliwość nieuwzględnienia upływu terminu zawitego z powołaniem się na zasady współżycia społecznego. Jednocześnie jednak podkreśla się, że odwołanie się w wyjątkowych okolicznościach do treści art. 5 k.c. wymaga uwzględnienia szczególnego charakteru wynikającego z użycia w nim klauzul generalnych, a zatem rozważenia charakteru dochodzonego roszczenia, przyczyn opóźnienia i jej nadmierności, jej rodzaju, ciężaru i czasu trwania. W zależności od tych okoliczności opóźnienie może być uznane za nadmierne lub nie (por. postanowienie Sądu Naj. z dnia 9 kwietnia 2010 roku , III CZP 15/10, Lex nr 583852 oraz uzasadnienie postanowienia z dnia 6 listopada 2008 roku , III CZP 104/08, Lex nr 478177).

Na tle spraw dotyczących zmiany lub uchylenia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku , Sąd Najwyższy wyraził stanowczy pogląd, że nie jest możliwe uchylenie postanowienia stwierdzającego nabycie spadku na podstawie ustawy, jeżeli spadkobierca testamentowy, który brał udział w poprzednim postępowaniu, nie dochował terminu określonego w art. 679 § 1 zd. 2 k.p.c. Przekroczenie tego terminu powoduje oddalenie wniosku, niezależnie od doniosłości podstaw wskazanych we wniosku (zob. postanowienie Sądu Naj. z dnia 2 czerwca 2000 roku , II CKN 981/9, Lex nr 50873). Jak podkreśla się w orzecznictwie Sądu Najwyższego , postępowanie o zmianę postanowienia spadkowego nie służy i nie może być wykorzystywane jako środek do usunięcia skutków bezczynności, czy wręcz błędów uczestnika postępowania spadkowego (zob. postanowienie Sądu Naj. z dnia
6 czerwca 2007 roku , III CSK 19/07, Lex nr 461589 oraz z dnia 23 listopada 2011 roku , IV CSK 141/11, Lex nr 1111010).

Mając na uwadze przytoczone wyżej poglądy, które Sąd Odwoławczy
w całości podziela, jak też biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy, należało uznać , że - wbrew stanowisku skarżących - art. 5 k.c. nie mógł stanowić podstawy do nieuwzględnienia przekroczenia terminu zawitego przez wnioskodawczynię.

J. M. otrzymała oświadczenie zawierające spisaną ostatnią wolę spadkodawcy przed śmiercią swojej mamy, która nastąpiła w dniu 11 października 2010 roku . Najpóźniej więc od tego momentu rozpoczął bieg roczny termin zawity,
o jakim mowa w art. 679 § 1 zd. 2 k.p.c. Wnioskodawczyni zainicjowała zaś postępowanie dopiero w dniu 16 sierpnia 2013 roku , a więc ze znacznym uchybieniem terminu. Takiego uchybienia nie usprawiedliwiają okoliczności powoływane w środku odwoławczym, tj. brak środków finansowych do wszczęcia postępowania, czy też konieczność ustalenia okoliczności sporządzenia testamentu ustnego oraz świadków tego testamentu. Wnioskodawczyni w toku niniejszego postępowania korzystała ze zwolnienia od kosztów sądowych, jak
i otrzymała pomoc pełnomocnika z urzędu i o taką pomoc państwa mogła ubiegać się także wcześniej, inicjując postępowanie w przewidzianym do tego terminie. Jak wynika z jej zeznań złożonych w toku sprawy o stwierdzenie nabycia spadku , znała ona nazwiska świadków testamentu ustnego, co znacznie ułatwiło jej pozyskanie niezbędnych informacji potrzebnych do zainicjowania postępowania.

Omówione wyżej okoliczności decydowały o oddaleniu wniosku o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku, bez potrzeby badania samej ważności testamentu ustnego .

Jedynie więc na marginesie należy wskazać, że Sąd I instancji trafnie stwierdził, że testament powołany przez skarżącą we wniosku był dotknięty nieważnością.

Jak zauważył Sąd I instancji, w kręgu świadków ustnego oświadczenia spadkodawcy znalazła się jego małżonka Z. Ż., na rzecz której F. Ż. chciał – zgodnie z oświadczeniem – przekazać cały swój majątek. Taki testament był zatem - zgodnie z art. 958 k.p.c. - bezwzględnie nieważny.

Nie przekonały Sądu zawarte w apelacji twierdzenia, jakoby C. S. również była świadkiem testamentu ustnego, którego treść stwierdzono
w oświadczeniu z dnia 14 listopada 2007 roku . Trzeba podkreślić, że z samej treści tego dokumentu wynika, że do złożenia oświadczenia przez F. Ż. doszło „w trakcie jazdy samochodem” do Ośrodka Zdrowia w R.. Spadkodawca oświadczył więc swoją ostatnią wolę w samochodzie wobec podróżujących wspólnie z nim osób, co potwierdził także jedyny z żyjących świadków testamentu - R. S. . Nie mają racji autorki apelacji, jakoby przez „jazdę samochodem” należało rozumieć także pobyt spadkodawcy na terenie przychodni w oczekiwaniu na wizytę
u lekarza. Sam fakt, że spadkodawca później powtórzył treść swojego oświadczenia C. S. nie ma znaczenia, bowiem dla ważności testamentu ustnego konieczne jest, aby wszyscy trzej świadkowie byli obecni jednocześnie w czasie składania oświadczenia. Sama C. S. w swoich depozycjach wskazała zresztą wprost, że nie była obecna w samochodzie odwożącym spadkodawcę do Ośrodka Zdrowia i nie była świadkiem tego oświadczenia, które podpisała. Podpis swój złożyła zaś na prośbę żony spadkodawcy.

Wreszcie prawidłowo Sąd I instancji wskazał – niezależnie od powołanych wcześniej przyczyn nieważności testamentu – na brak prawidłowego , zgodnego
z wymaganiami ustawy stwierdzenia treści testamentu ustnego ( z przekroczeniem terminów z art. 952 k.c. ) , co również prowadzi do bezskuteczności testamentu .

Mając na względzie wskazane powyżej okoliczności , Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Na podstawie art. 29 ustawy z dnia 29 maja 1982 roku – Prawo
o adwokaturze , Sąd Okręgowy przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w Tarnowie na rzecz adwokata M. S. kwotę 221,40 zł tytułem wynagrodzenia za udzielenie wnioskodawczyni oraz uczestniczce A. Ż. pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.