Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie – I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Piotr Wicherek

Protokolant: protokolant sądowy Monika Barwacz

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2020 r. w Tarnowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. H.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. i (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o ustalenie

I.  ustala, że śmierć W. H. (1), to jest męża powódki M. H., była zdarzeniem ubezpieczeniowym w rozumieniu umowy grupowego ubezpieczenia na życie potwierdzonej polisą numer (...), zawartej w celu zabezpieczenia zaciągniętego przez niego kredytu numer (...), co powoduje powstanie po stronie pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. obowiązku spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego w związku ze śmiercią ubezpieczonego wynikającego z umowy ubezpieczenia na rzecz pozwanego (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. będącego uposażonym w tej umowie,

II.  zasądza solidarnie od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. i (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki M. H. kwotę 5.417,00 złotych (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

III.  nakazuje pobrać od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Tarnowie kwotę 5.800,00 złotych (pięć tysięcy osiemset złotych) tytułem opłaty od pozwu, od której uiszczenia powódka była zwolniona,

IV.  nakazuje pobrać od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Tarnowie kwotę 1.780,90 złotych (jeden tysiąc siedemset osiemdziesiąt złotych) tytułem wydatków poniesionych tymczasowo w sprawie przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 562/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 16 listopada 2020 r.

Powódka M. H. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu skierowanym przeciwko pozwanym (...) S.A. z siedzibą w W. oraz (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o ustalenie, że śmierć jej męża W. H. (1), była zdarzeniem ubezpieczeniowym w rozumieniu umowy grupowego ubezpieczenia na życie potwierdzonej polisą numer (...), zawartej w celu zabezpieczenia zaciągniętego przez niego kredytu, co powoduje powstanie po stronie pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. obowiązku spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego w związku ze śmiercią ubezpieczonego. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych (k. 223). W uzasadnieniu wskazano, ze wobec faktu, iż W. H. (1) był ubezpieczony w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym, a zmarł, po stronie pozwanego powstał obowiązek spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego, co oznacza obowiązek świadczenia przez pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe na rzecz Banku (...) S.A.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych (k. 43 – 46). Pozwany wskazał ,że jego odpowiedzialność ubezpieczeniowa jest wyłączona przez fakt, że W. H. (1) zmarł na skutek choroby, na którą cierpiał jeszcze przed zawarciem umowy ubezpieczeniowej, co w świetle ogólnych warunków umowy wyłącza odpowiedzialność pozwanego.

Sad Okręgowy w toku rozpoznawania sprawy uznał, że przy tak sprecyzowanym żądaniu pozwu po stronie pozwanej zachodzi współuczestnictwo konieczne pomiędzy (...) S.A. i Bankiem (...) S.A., zatem wezwał ten Bank do udziału w sprawie w charakterze strony pozwanej w trybie art. 195 kpc. (k. 252)

Strona pozwana (...) Bank (...) S.A. z siedzibą
w W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych (k. 308 – 309).

Na uzasadnienie wskazała, że nie jest stroną spornej umowy ubezpieczeniowej
a podnoszone przez powódkę zarzuty związane są z funkcjonowaniem pozwanego (...) S.A. Tym samym w ocenie strony pozwanej brak jest legitymacji procesowej biernej po jej stronie, co winno skutkować oddaleniem powództwa wobec (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. H. (1) był kredytobiorcą umowy kredytowej numer (...) zawartej dnia 23.11.2011 roku z Bankiem (...) S.A.

Dowód: - aneks numer (...) do umowy kredytowej – k. 28

W dniu 23 listopada 2011 roku mąż powódki – W. H. (1) złożył deklarację przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców kredytów udzielanych przez (...) Bank (...) S.A. Podmiotem ubezpieczającym był (...) S.A. Podpisanie ww. deklaracji oraz zapłata składki ubezpieczeniowej były podstawą objęcia W. H. (1) ochroną ubezpieczeniową przez (...) S.A. w zakresie zgonu ubezpieczonego oraz trwałej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji ubezpieczonego, będącej następstwem nieszczęśliwego wypadku.

W złożonej deklaracji jako uposażony została wskazana (...) Bank (...) S.A., któremu przysługuje 100% udziałów w sumie ubezpieczenia. Okres ubezpieczenia rozpoczął bieg od dnia 30 listopada 2011 roku. Zgodnie bowiem
z treścią deklaracji początek odpowiedzialności (...) S.A. rozpoczynał bieg stosownie do (...) ogólnych warunków ubezpieczenia. Zgodnie zaś z tym przepisem odpowiedzialność (...) S.A. w stosunku do ubezpieczonego rozpoczyna się w dniu, w którym spełnione zostały łącznie następujące warunki: złożenie oświadczenia o przystąpieniu do ubezpieczenia przez ubezpieczonego, poprzez podpisanie deklaracji przystąpienia oraz pobranie przez ubezpieczającego z rachunku ubezpieczonego albo rachunku technicznego ubezpieczonego, które są prowadzone przez ubezpieczającego, kwoty w wysokości odpowiadającej pierwszej składce miesięcznej.

Jak wynika z deklaracji przystąpienia mąż powódki upoważnił natomiast ubezpieczającego do pobierania z jego rachunku albo rachunku technicznego, które są prowadzone przez (...) S.A., kwoty kosztu składki ubezpieczeniowej równego jej wysokości, w celu opłacania przez ubezpieczającego składki ubezpieczeniowej, w okresach miesięcznych, począwszy do dnia uruchomienia kredytu albo jego pierwszej transzy (w przypadku kredytobiorców podpisujących umowę kredytu) lub podpisania deklaracji przystąpienia (w przypadku kredytobiorców przystępujących do ubezpieczenia w trakcie trwania umowy (ust. (...) deklaracji).

Dowód: - deklaracja przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców kredytów udzielanych przez (...) Bank (...) S.A. – k. 10 – 11, 231 – 232.

Do ww. deklaracji załączone zostały Ogólne warunki grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców kredytów udzielanych przez (...) S.A.

Zgodnie z (...) OWU za chorobę istniejącą przed początkiem odpowiedzialności (...) S.A. należało rozumieć choroby, z powodu których ubezpieczony zasięgał porad lekarskich, które były przedmiotem leczenia i rehabilitacji, operacji, badań, farmakoterapii, a także choroby, których obecność można stwierdzić na podstawie danych zawartych w dokumentacji medycznej.

Przez nieszczęśliwy wypadek należało rozumieć natomiast niezależne od woli i stanu zdrowia ubezpieczonego gwałtowne zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, będące wyłączną oraz bezpośrednią przyczyną zdarzenia objętego odpowiedzialnością (...) S.A. ((...) OWU).

Uposażonym był zaś podmiot wskazany przez ubezpieczającego jako uprawniony do otrzymania świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego ((...) OWU).

Zgodnie z (...) OWU przez zdarzenie ubezpieczeniowe należało rozumieć śmierć ubezpieczonego albo wystąpienie u ubezpieczonego trwałej niezdolności do pracy
i samodzielnej egzystencji będącej następstwem nieszczęśliwego wypadku, które wystąpiły
w okresie odpowiedzialności (...) S.A.

Z tytułu umowy ubezpieczenia (...) S.A. zobowiązane było wypłacić
w przypadku śmierci ubezpieczonego w okresie odpowiedzialności (...) S.A. albo wystąpienia u ubezpieczonego trwałej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji będącej następstwem nieszczęśliwego wypadku świadczenie w wysokości 100% sumy ubezpieczenia ((...) OWU).

Sumę ubezpieczenia stanowiło z kolei aktualne saldo zadłużenia kredytowego obejmujące saldo zadłużenia kapitałowego aktualne na dzień zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego, odsetki umowne za okres od zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego do dnia podjęcia decyzji o wypłacie świadczenia, jednak nie dłuższy niż 90 dni w wysokości nie większej niż 2000 złotych, odsetki karne od przeterminowanej kwoty kapitału za okres od zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego do dnia podjęcia decyzji o wypłacie świadczenia, jednak nie dłuższy niż 90 dni w wysokości nie większej niż 1000 złotych, opłaty i prowizje przewidziane taryfą Ubezpieczonego za okres od zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego do dnia podjęcia decyzji o wypłacie świadczenia, jednak nie dłuższy niż 90 dni w wysokości nie większej niż 500 złotych.

W przepisach OWU zastrzeżone zostały również wyłączenia odpowiedzialności (...) S.A. a więc stosownie do (...) OWU (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności w przypadku śmierci ubezpieczonego, jeżeli zdarzenie to m.in. zostało spowodowane lub zaszło w następstwie chorób ubezpieczonego istniejących przed początkiem odpowiedzialności (...) S.A. lub powstałych w okresie pierwszych 28 dnia od początku odpowiedzialności (...) S.A.

W przypadku śmierci ubezpieczonego prawo do świadczenia przysługuje uposażonemu ((...) OWU).

Dowód: - Ogólne warunki grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców kredytów udzielanych przez (...) S.A. – k. 12 – 17, 233 – 238.

W. H. (1) leczył się na przewlekłe zapalenie kłębuszkowe nerek w NZOZ „(...)” w I. od 22 września 2009 roku do 13 lutego 2015 roku. W dniu 13 lutego 2015 roku miała miejsce wizyta domowa w czasie której rozpoznano u zmarłego zapalenie płuc. Stan po przeszczepie nerki. Wydano skierowanie do SOR szpitala.

W okresie od 12 grudnia 2014 roku do 24 grudnia 2014 roku W. H. (1) był hospitalizowany w Klinice (...)
w W., z rozpoznaniem schyłkowej niewydolności nerek leczonej dializoterapią.

Następnie W. H. (1) był hospitalizowany w Klinice (...) w W. w okresie od 15 lutego 2015 roku do 18 lutego 2015 roku z rozpoznaniem podejrzenia bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Lewostronne zapalenie płuc. Niewydolność graftu nerkowego o niejasnej przyczynie. Stan po przeszczepie nerki w grudniu 2014 roku od dawcy zmarłego. Schyłkowa niewydolność nerek własnych na tle przewlekłego kłębuszkowego ich zapalenia. Liczne torbiele obu nerek własnych. Hiperurikemia. Stan po usunieciu lewego jądra i węzłów chłonnych zaotrzewnowych w 1987 roku z powody raka. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa piersiowego. Stan po wytworzeniu przetoki tętniczo – żylnej do hemodializ
w listopadzie 2012 roku. umiarkowana niedomykalność zastawki trójdzielnej
z podwyższonym szacunkowym ciśnieniem w prawej komorze. Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Nadciśnienie tętnicze.

W okresie od 18 lutego 2015 roku do 20 lutego 2015 roku W. H. (1) był hospitalizowany na Oddziale Chorób Zakaźnych (...) Szpitala (...)
w W. z rozpoznaniem posocznicy o nieustalonej etiologii w przebiegu obustronnego zapalenia płuc z zapaleniem ośrodkowego układu nerwowego, z zespołem uszkodzenia wielonarządowego (niewydolnością nerki przeszczepionej, niewydolnością oddechową, niewydolnością serca). Wodogłowie. Hipernatremia. Neutropenia. Przewlekłe leczenie immunosupresyjne. Krwawienie z przewodu pokarmowego w lutym 2015 roku. Owrzodzenie żołądka (okolicy odźwiernika).

Następnie ubezpieczony w okresie od 20 lutego 2015 roku do 25 lutego 2015 roku przebywał na Oddziale Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Szpitala (...)
w W. z rozpoznaniem posocznicy o nieustalonej etiologii w przebiegu obustronnego zapalenia płuc i zapalenia ośrodkowego układu nerwowego. Niewydolność wielonarządowa. Wodogłowie. Stan po przeszczepie nerki w grudniu 2014 roku z powodu niewydolności nerek własnych w przebiegu kłębuszkowego zapalenia nerek. Przewlekłe leczenie immunosupresyjne. Niewydolność grafu nerkowego o niejasnej przyczynie. Nadciśnienie tętnicze. Stan po krwawieniu z przewodu pokarmowego w lutym 2015 roku. Owrzodzenie żołądka.

Dowód: - akta szkodowe – k. 53 – 207, dokumentacja medyczna W. H. (1) – k. 211 – 216.

Mąż powódki W. H. (1) od najmłodszych lat chorował na przewlekłe zapalenie kłębuszkowe nerek. Stan zdrowia ubezpieczonego uległ pogorszeniu dopiero
w 2012 roku. Od tego czasu ubezpieczony znajdował się pod stałą opieką lekarską w Klinice (...) w K.. W styczniu doszło do gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia W. H. (1) w efekcie czego konieczne było podjęcie dializ. W 2014 roku ubezpieczony przeszedł przeszczep nerki z powodu jej niewydolności i w dobrym stanie wrócił do domu. Po przeszczepie ubezpieczony przyjmował leki immunopresyjne, zgodnie
z zaleceniami lekarza. Podczas jednej z kontroli w szpitalu ubezpieczony przebywał na jeden sali z mężczyzną chorym na zapalenie płuc przez co sam zachorował. Pomimo natychmiastowego podjęcia leczenia u ubezpieczonego rozwinęła się posocznica.

W dniu 25 lutego 2015 roku W. H. (1) zmarł w W.. Jako przyczyny zgonu wskazano: bakteryjne zapalenie opon mózgowych, niesklasyfikowane gdzie indziej, wodogłowie, posocznica.

Dowód: - odpis skrócony aktu zgonu W. H. (1) – k. 19, 240, karta statystyczna do karty zgonu z dn. 26.02.2015r. – k. 18, 239, dokumentacja medyczna W. H. (1) – k. 211 – 216.

Po śmierci W. H. (1), uposażony zgłosił zdarzenie, stanowiące podstawę do wypłaty świadczenia. Decyzją z dnia 19 czerwca 2015 roku, nr sprawy (...) S.A. poinformował, że po rozpatrzeniu zgłoszonego roszczenia świadczenie nie może zostać przyznane. W uzasadnieniu powyższej decyzji ubezpieczający stwierdził, że podstawą do przyznania świadczenia jest umów ubezpieczenia zawarta na podstawie OWU (...) S.A. zatwierdzonych uchwałą Zarządu (...) S.A. z dnia 27 września 2011 roku ze zmianami ustalonymi uchwałą nr (...) Zarządu (...) S.A. z dnia 23 października 2013 roku. Powołując się na (...) OWU ubezpieczyciel stwierdził, że karta statystyczna do karty zgonu potwierdza, że przyczyną śmierci ubezpieczonego była posocznica w przebiegu zapalenia płuc i ośrodkowego układu nerwowego, stan po przeszczepieniu nerki z powodu niewydolności nerek w przebiegu ich przewlekłego kłębkowego zapalenia. Wskazano, że zgromadzona dokumentacja medyczna potwierdza, że osoba ubezpieczona leczona była immunosupresyjnie po przeszczepie. W lutym 2015 roku doszło do zapalenia płuc, a następnie posocznicy, wystąpiły cechy zapalenia OUN oraz niewydolność wielonarządowa, które następnie doprowadziły do zgonu. Dokumentacja medyczna potwierdza, że kłębkowe zapalenie nerek rozpoznane było co najmniej w 2010 roku. Ubezpieczający na podstawie powyższych ustaleń stwierdził, że z dostępnej dokumentacji medycznej wynika, że zgon ubezpieczonego wystąpił w następstwie choroby, która istniała przed przystąpieniem do ubezpieczenia (pocz. ubezpieczenia 30.11.2011r.), dlatego też brak jest podstaw do uznania roszczenia i wypłaty świadczenia.

Dowód: - decyzja (...) S.A. z dnia 19 czerwca 2015r. – k. 20, 241, akta szkodowe (...) S.A. – k. 53 – 207.

Po doręczeniu tej decyzji powódka zdecydowała się na skierowanie wniosku
o podjęcie interwencji przez Rzecznika Finansowego. Rzecznik Finansowy podjął stosowne działania i skierował pismo do pozwanego. pozwany udzielił odpowiedzi na pismo Rzecznika Finansowego w dniu 2 listopada 2015r. w którym przyznał, że w wypadku umowy, do której przystąpił W. H. (1) „nie dokonuje się medycznej oceny ryzyka – do ubezpieczenia przyjmowana jest każda osoba w danej grupie, bez względu na wiek i stan zdrowia. Natomiast ograniczenia w wypłacie świadczeń wynikają wprost z postanowień zawartych
w treści ogólnych warunków ubezpieczenia”. Pismem z dnia 8 grudnia 2015 roku przedstawił stanowisko w sprawie wskazując, iż „jeżeli ubezpieczony nie został zapytany o konkretne schorzenia zdrowotne, to ogólne wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela za zajście wypadku ubezpieczeniowego z tych przyczyn jest nieskuteczne ze względu na sprzeczność
z normatywnym modelem deklaracji ryzyka (art. 815 i art. 834 k.c.), naturą umowy ubezpieczenia (art. 353 ^{( 1)} k.c.) i domniemaniem dobrej wiary (art. 7 k.c.).

Dowód: - pismo powódki do Rzecznika Finansowego z dn. 06.09.2015r. – k. 21, 242, pismo pozwanego z dn. 02.11.2015r. – k. 22 - 23, 243 – 244, pismo Rzecznika Finansowego z dn. 08.12.2015r. – k. 24 –27, 245 – 248, akta szkodowe – k. 53 – 207.

W drodze aneksu z dnia 3 kwietnia 2018 roku w prawa i obowiązki kredytobiorcy wynikające z umowy kredytu zawartej pierwotnie przez W. H. (1) wstąpiła jego żona – powódka M. H..

Dowód: - aneks nr (...) z dnia 03.04.2018r. – k. 28 – 29.

Z uwagi na odstąpienie od badania sekcyjnego zwłok podanie dokładnej przyczyny zgonu W. H. (1) nie jest możliwe.

Przyjąć można z bardzo dużym prawdopodobieństwem, że przyczyną zejścia śmiertelnego W. H. (1) stała się ostra niewydolność krążeniowo – oddechowa w przebiegu niewydolności wielonarządowej spowodowanej uogólnionym zakażeniem krwi (sepsa, posocznica) w następstwie masywnego obustronnego zapalenia płuc.

Nie ma podstaw do przyjęcia, że istnieje bezpośredni związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy kłębkowym (kłębuszkowym) zapaleniem nerek, na które cierpiał W. H. (1), a jego zejściem śmiertelnym w dniu 25 lutego 2015 roku.

Nie zaistniały przesłanki wyłączające odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie (...) ogólnych warunków Grupowego Ubezpieczenia na Życie
w stosunku do W. H. (1).

Dowód: - opinia sądowo – lekarska biegłego sądowego w zakresie medycyny sądowej, specjalisty medycyny sądowej lek. M. W. wraz z płytą DVD – k. 281 – 287.

Oprócz przebytej w przeszłości chorobie nowotworowej jądra (nasieniak) i zabiegiem operacyjnym jego usunięcia w dostępnej dokumentacji medycznej nie opisano żadnych innych stanów chorobowych, które mogłyby spowodować istotne obniżenie odporności organizmu W. H. (1).

W przypadku gdyby możliwości obronne organizmu zmarłego nie były osłabione stosowaniem leków immunosupresyjnych szansa na powstanie zapalenia płuc o przebiegu skutkującym powstaniem ogólnego zakażenia krwi i niewydolności wielonarządowej,
w konsekwencji której doszło do zejścia śmiertelnego byłaby mniejsza.

Nie ma więc podstaw do przyjęcia, że choroba W. H. (1) kłębuszkowe zapalenie nerek miała bezpośredni związek przyczynowo – skutkowy z jego zejściem śmiertelnym.

Rozwój choroby ubezpieczonego w okresie późniejszym był niekorzystny – początkowo wymagał leczenia farmakologicznego, następnie dializoterapii, a wreszcie zabiegu przeszczepienia nerki z koniecznością leczenia immunosupresyjnego. Z treści dostępnej dokumentacji medycznej nie wynika, by w chwili zawarcia umowy ubezpieczeniowej stan zdrowia W. H. (1) był na tyle poważny, by nie rokował poprawy, a z całą pewnością nie wskazywał na możliwość istotnej progresji procesu chorobowego w przyszłości skutkującego zejściem śmiertelnym.

Dowód: - opinia uzupełniająca sądowo – lekarska biegłego sądowego w zakresie medycyny sądowej, specjalisty medycyny sądowej lek. M. W. – k. 329 – 330.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz wnioski płynące z opinii biegłegosądowego w zakresie medycyny sądowej, specjalisty medycyny sądowej lek. M. W.. Dokumenty prywatne i urzędowe uznał sąd za dowód, gdy chodzi o pierwsze, tego co zostało w nich oświadczone przez osoby, które je podpisały, gdy zaś chodzi o drugie za dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Moc dowodowa dokumentów, ich autentyczność i wiarygodność nie były przez żadną ze stron kwestionowane. Brak zatem podstaw, by dokumentom tym odmawiać właściwego im znaczenia dowodnego.

Sąd podzielił w całości wnioski wynikające z opinii głównej oraz opinii uzupełniającej biegłego sądowego w zakresie medycyny sądowej, specjalisty medycyny sądowej lek. M. W.. Opinie te zostały sporządzone przez posiadającego odpowiednią wiedzę
i doświadczenie z zakresu dziedzin medycyny, będących przedmiotem jego specjalności
i biegły w sposób wyczerpujący udzielił odpowiedzi na pytania Sądu, stanowczo
i jednoznacznie wskazując z bardzo dużym prawdopodobieństwem co było przyczyną śmierci W. H. (1) oraz czy istnieje ewentualny związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy kłębkowym zapaleniem nerek na które cierpiał ubezpieczony a jego zejściem śmiertelnym. Biegły w swych ustaleniach oparł się bezsprzecznie na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy. Wnioski wyprowadzone przez biegłego uwzględniają zatem całościowo dowody znajdujące się w aktach sprawy, jak również posiadają uzasadnienie teoretyczne i praktyczne. Potwierdzają również bezwzględnie znajomość problematyki będącej przedmiotem tejże opinii. Zdaniem Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw odmawiających niniejszej opinii trafności i prawidłowości. Biegły posiada bowiem wymaganą w tym zakresie wiedzę specjalistyczną, zarówno teoretyczną jak i praktyczną.

Pismem procesowym z dnia 20 lipca 2018 roku (k. 300) pozwany (...) S.A. zgłosił zarzuty, formułując pytania do biegłego i wnosząc, aby w pisemnej opinii uzupełniającej biegły udzielił odpowiedzi na załączone w piśmie pytania.
W przedłożonej opinii uzupełniającej biegły fachowo i spójnie odniósł się do wszystkich pytań zgłoszonych przez pozwanego i udzielił na nie jasnej odpowiedzi. To również utwierdziło Sąd w przekonaniu, że opinie sporządzone przez biegłego, zarówno główna, jak
i uzupełniająca były rzetelne, kompletne, nie zawierały luk i błędów logicznych, zostały one sporządzone w sposób w pełni profesjonalny.

Sąd rozważył co następuje:

Powództwo M. H. o ustalenie, że śmierć jej męża – W. H. (1) była zdarzeniem ubezpieczeniowym w rozumieniu umowy grupowego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...), zawartej w celu zabezpieczenia zaciągniętego przez niego kredytu, co powoduje powstanie po stronie pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. obowiązku spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego w związku ze śmiercią ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim Sąd zwraca uwagę na fakt, ze w ocenie Sadu po stronie pozwanej zaistniało współuczestnictwo konieczne. Współuczestnictwo takie ma miejsce wówczas gdy z istoty spornego stosunku prawnego wynikać będzie, że sprawa musi zostać jednolicie rozstrzygnięta wobec wszystkich jego stron (por. np. T. Ereciński (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. WK 2016 teza 4 do art. 73 kpc. Zatem chodzi o takie sytuacje, gdy wyrok będzie dotyczyć niepodzielnie wszystkich współuczestników. W tym kontekście zwrócić należy uwagę na specyfikę prawną roszczenia objętego pozwem. Powódka dochodzi bowiem opartego o normę art. 357 ^{( 1)} k.c. żądania ukształtowania treści stosunku prawnego, wynikającego z umowy, której stroną nie była (i nie jest). Żądanie powódki jedynie pośrednio dotyczy jej praw w stosunku do pozwanego ubezpieczyciela. Odpowiedzialność ubezpieczyciela wobec powódki za skutki zdarzenia w postaci śmierci W. H. (1) wynika bowiem ze stosunku umownego, kreowanego przez przystąpienie przez tegoż zmarłego do umowy grupowego ubezpieczenia, zawartej pomiędzy stronami pozwanymi. Stronami tej umowy są zatem podmiot ubezpieczający i ubezpieczyciel. Celem tej umowy było zaś zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej osobie zaciągającej kredyt w Banku (...) S.A. Umowa jest więc źródłem zobowiązania pozwanego (...) S.A., którego dotyczy zgłoszone w pozwie żądanie. Prawo powódki (nie będącej stroną stosunku prawnego wynikłego z umowy ubezpieczenia) w stosunku do pozwanego sprowadza się do żądania naprawienia szkody w granicach obowiązku umownego. Wyrok uwzględniający powództwo zatem oddziaływać będzie w sposób kształtujący niepodzielnie na sferę obu stron stosunku umownego.

Na tle innych sporów, których przedmiotem jest ukształtowanie treści umowy względnie podważenie jej obowiązywania, czy też stwierdzenie bezskuteczności na podstawie art. 59 k.c. Sąd Najwyższy zajmuje konsekwentnie stanowisko, że jeśli powodem w sprawie jest osoba trzecia (nie będąca stroną stosunku prawnego będącego przedmiotem żądań powództwa) to fakt, że wyrok będzie dotyczył niepodzielnie stron stosunku prawnego musi rzutować na kształt podmiotowy sporu (powództwa). Przyjęto np. w orzecznictwie, iż w procesie o ustalenie nieważności czynności prawnej wytaczanym przez osobę nie będącą stroną tej czynności, pozwanymi winny być obie strony tej czynności. Między tymi podmiotami występuje współuczestnictwo konieczne, wynikające z istoty stosunku prawnego (por. np. uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 17 września 1969 r., III CZP 65/69).

W ocenie Sądu analogicznie oceniać należy kwestię legitymacji w niniejszej sprawie. Wyrok uwzględniający powództwo będzie posiadał bezpośrednie znaczenie nie tylko dla określenia praw i obowiązków ubezpieczyciela względem powódki, lecz przede wszystkim wywoływać będzie bezpośrednie skutki prawne dla sfery prawnej ubezpieczonego, kształtując wzajemne relacje obojga pozwanych. Stąd właśnie podjęta w sprawie decyzja Sądu o zapozwaniu pozwanego Banku (...) S.A.

Umowa ubezpieczenia na życie ze względu na podstawowy rodzaj wypadku (zdarzenia) ubezpieczeniowego — zgon ubezpieczonego, jaki jest obejmowany w tym przypadku ochroną ubezpieczeniową, przybiera postać umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, określanej również jako umowa na rzecz osoby trzeciej sensu stricto. Z założenia umowa ta charakteryzuje się tym, że ubezpieczający ubezpiecza własny interes majątkowy
z zastrzeżeniem, że w razie zajścia wypadku (zdarzenia) ubezpieczeniowego świadczenie ubezpieczeniowe ma otrzymać osoba trzecia. W tym rodzaju ubezpieczenia śmierć osoby ubezpieczonej powoduje powstanie roszczenia o wypłatę świadczenia po stronie określonej osoby trzeciej, jako uposażonej.

Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. stronami umowy ubezpieczenia i stosunku prawnego wynikającej z jej zawarcia są ubezpieczający oraz ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń).Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie - przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia
w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Z kolei według treści art. 829 k.c. ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć, przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku, natomiast przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenie ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Ubezpieczenie osobowe ma zatem zapewnić ubezpieczonemu ochronę życia i zdrowia poprzez zagwarantowanie określonych świadczeń w postaci sum ubezpieczenia, ustalonych na wypadek śmierci, dożycia określonego wieku lub nastąpienia nieszczęśliwego wypadku. Odpowiedzialność przewidziana w powołanych przepisach sprowadza się więc do ponoszenia przez ubezpieczyciela wszelkich ujemnych skutków szkody i zapłacenia odszkodowania za szkodę w razie wystąpienia przewidzianych umową ubezpieczenia okoliczności (wypadku ubezpieczeniowego). Ciężar udowodnienia istnienia szkody, związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem wywołującym szkodę i wysokość szkody spoczywa na poszkodowanym zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w przepisie art. 6 k.c.

Zgodnie z treścią art. 808 § 1 k.c. ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek, przy czym ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w samej umowie – uprawnienia ubezpieczonego w takiej sytuacji określa art. 808 § 3 k.c. Na tego rodzaju konstrukcji prawnej opierają się umowy tzw. grupowego ubezpieczenia,
w szczególności na życie. Przystąpienie ubezpieczonego do takiej umowy ubezpieczenia następuje przez złożenie deklaracji w tej kwestii. Z uwagi na treść art. 831 §1 i §1 ¹ k.c.
w tym ostatnim przypadku, tj. w razie zawarcia przez ubezpieczającego na cudzy rachunek umowy ubezpieczenia osobowego (w szczególności na życie), ubezpieczający za uprzednią zgodą ubezpieczonego może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej – tzw. wskazanie uposażonego. Suma ubezpieczenia przypadająca takiemu uposażonemu w przypadku śmierci osoby ubezpieczonej nie należy do spadku po ubezpieczonym (art. 831 § 3 k.c.), natomiast jeżeli
w chwili śmierci ubezpieczonego nie ma osoby uposażonej suma ubezpieczenia przypada najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia (art. 832 § 2 k.c.).

Podkreślić należy, że o ile ogólna konstrukcja prawna umowy ubezpieczenia zawartej na cudzy rachunek (tj. zawartej przez ubezpieczającego i zakład ubezpieczeń na rachunek jednego lub wielu ubezpieczonych) odpowiada konstrukcji umowy obligacyjnej zawartej na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.), to jednak przepisy art. 808 i 831 k.c. stanowią w tym zakresie przepisy szczególne (lex specialis) w stosunku do art. 393 k.c. Przede wszystkim zaś należy podkreślić to, że wzajemnymi wierzycielami i dłużnikami ze stosunku ubezpieczenia (tj. stronami tego stosunku obligacyjnego) pozostają w takiej sytuacji ubezpieczający i zakład ubezpieczeń (ubezpieczyciel), natomiast ubezpieczony jest osobą trzecią w określonych przypadkach uprawnioną do żądania spełnienia świadczenia od zakładu ubezpieczeń – przy czym w przypadku ubezpieczenia osobowego i śmierci osoby ubezpieczonej uprawnienie takie przysługuje tzw. uposażonemu (tj. osobie wskazanej w trybie art. 831 § 1 k.c. lub art. 832 § 2 k.c.), który także nie staje się przez to stroną stosunku ubezpieczenia (tj. wierzycielem lub dłużnikiem).

Pojęcie osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia, która z reguły
w ogólnych warunkach ubezpieczenia jest określana jako uposażony wprowadzone zostało przez ustawodawcę w art. 831 k.c. Uposażony może występować jedynie w tych ubezpieczeniach, w których wypadkiem ubezpieczeniowym jest śmierć ubezpieczonego tzn. w ubezpieczeniach na wypadek śmierci, śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku, wypadku komunikacyjnego itp.

Podkreślenia wymaga, iż uposażony jest podmiotem stosunku ubezpieczenia, nie jest natomiast stroną umowy ubezpieczenia a jego dobro osobiste - życie nie jest przedmiotem ochrony ubezpieczeniowej. Jest to osoba trzecia, na której rzecz zawarta została umowa ubezpieczenia. Jest on uprawniony jedynie do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego
w przypadku śmierci ubezpieczonego, którego śmierć powoduje unicestwienie przedmiotu ubezpieczenia. Należy uznać, iż w tym przypadku korzyść uzyskiwana przez osobę trzecią ma postać roszczenia o nabycie świadczenia a nie „nabycia prawa". Osoba trzecia nabywa zastrzeżoną na jej rzecz korzyść wprost z zawartej umowy ubezpieczenia. W związku
z powyższym oznacza to, że korzyść ta nie pochodzi, w sensie prawnym z majątku zastrzegającego. Osoba uprawniona do otrzymania sumy ubezpieczenia nie jest również następcą prawnym zastrzegającego.

Zgodnie z art. 831 § 1 kodeksu cywilnego prawo wskazania uposażonego przysługuje ubezpieczającemu. Wskazanie uposażonego, jak również jego zmiana i odwołanie stanowi jednostronne oświadczenie woli ubezpieczającego i nie wymaga zgody ubezpieczyciela. Prawo do wskazania uposażonego ma charakter uprawnienia kształtującego, polegającego na możliwości ukształtowania stosunku prawnego przez jedną z jego stron - zmiany, rozwiązania. Wykonanie przedmiotowego uprawnienia powoduje zmianę układu podmiotowego zobowiązania. Powoduje ono zmianę obowiązku dłużnika w zakresie osoby, której ma ona spełnić świadczenie. Należy przyjąć, że prawo do wskazania osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia nie jest uprawnieniem o charakterze osobistym. Nie ma żadnych ograniczeń w swobodzie wyznaczania uposażonego. Uposażonym może zostać osoba fizyczna, prawna jak i tzw. ułomna osoba prawna. Kodeks cywilny nie przewiduje żadnych ograniczeń co do tego, kto może być osobą trzecią - uposażonym. Przyjmuje się, że osobą trzecią może być każdy pomiot prawa, któremu przysługuje zdolność prawna.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż przepis art. 831 § 3 k.c. przewiduje, że suma ubezpieczenia przysługująca uposażonemu nie należy do spadku po ubezpieczonym. Powyższe uregulowanie wprowadza wyraźne uprzywilejowanie osób uposażonych, które nie są spadkobiercami ani zapisobiercami po zmarłym. W zależności od okoliczności, uprzywilejowanie może dotyczyć różnych kategorii osób: spadkobierców ustawowych lub testamentowych, uprawnionych do zachowku, wierzycieli spadkowych. W literaturze przedmiotu uznawane jest to za przełamanie zasad prawa spadkowego. Należy zważyć, że art. 831 i następne k.c. wprowadzają wyjątek od zasady, zawartej wart. 922 § 1 k.c., zgodnie
z którą ogół praw majątkowych zmarłego należy do spadku po nim. W tym przypadku występuje przejście określonych praw majątkowych na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Należy wskazać, iż w tym rodzaju ubezpieczenia nie znajdują zastosowania normy prawa spadkowego zawarte w art. 922 § 1 i 2 k.c., ze wglądu na to, że roszczenie osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia nigdy nie przysługiwało ubezpieczonemu. Uprawnienie do ww. świadczenia nie przechodzi z ubezpieczonego na jakąkolwiek inną osobę - ani na spadkobiercę ani na inną oznaczoną osobę.

Reasumując powyższe, instytucja osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia w umowie ubezpieczenia na życie (uposażonego) stanowi immanentną cechę tego rodzaju umowy.

W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości Sądu, iż zgodnie ze złożoną przez W. H. (1) w dniu 23 listopada 2011 roku deklaracją przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców kredytów udzielanych przez (...) Bank (...) S.A., podmiotem ubezpieczającym był (...) S.A. Podpisanie ww. deklaracji oraz zapłata składki ubezpieczeniowej były podstawą objęcia W. H. (1) ochroną ubezpieczeniową przez (...) S.A.
w zakresie zgonu ubezpieczonego oraz trwałej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji ubezpieczonego, będącej następstwem nieszczęśliwego wypadku. Natomiast
w złożonej deklaracji jako uposażony została wskazana (...) Bank (...) S.A., któremu przysługuje 100% udziałów w sumie ubezpieczenia.

Zgodnie zaś z art. 189 k.p.c. strona może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Warunkiem zatem skuteczności powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego jest wykazanie przez powoda interesu prawnego takiego żądania. Przy czym interes prawny musi istnieć w chwili wyrokowania (art. 316 k.p.c.) Sąd z urzędu bada, czy istnieje interes prawny powoda uzasadniający oparcie powództwa na art. 189 k.p.c. Interes ten jest materialnoprawną przesłanką powództwa o ustalenie. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione tylko wtedy, gdy oprócz materialnoprawnej przesłanki w postaci interesu prawnego, zostanie wykazana przez powoda prawdziwość twierdzeń, iż dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Powód, dochodząc roszczenia o ustalenie stosunku prawnego lub prawa w oparciu o treść art. 189 k.p.c., obowiązany jest wykazać fakt istnienia tego stosunku i prawa oraz interesu prawnego w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu. Powoda obciąża obowiązek wykazania faktów uzasadniających interes prawny, o którym mowa w tym przepisie (art. 6 k.c.) Interes prawny musi być ponadto zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego, jak również z celem, któremu służy art. 189 k.p.c. (O. M. Piaskowska, Komentarz do art.189 Kodeksu postępowania cywilnego, [w:] O. M. Piaskowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz, Lex). Interes, o którym mowa w art. 189 k.p.c. musi być interesem „prawnym”, czyli powinien dotyczyć szeroko rozumianych praw i obowiązków jednostki. Musi też być zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego, a także z celem procesu cywilnego. Interes prawny zachodzi, gdy sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, tj. zakończy istniejący spór lub zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości, jednocześnie interes ten nie podlega ochronie w drodze innego środka.

Tutejszy Sąd podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 roku, II CKN 898/00 (Legalis nr 277455). Sąd Najwyższy stwierdził, że powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa. Ponadto w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1996 roku, III CZP 115/96 (Legalis nr 30375) stwierdzono, że w świetle treści tego przepisu (art. 189 k.p.c.) interes prawny, jako przesłanka powództwa o ustalenie, która, w sposób niezależny od innych wymaganych przez prawo materialne lub procesowe okoliczności, warunkuje określony skutek tego powództwa, należy do grupy przesłanek merytorycznych. Interes prawny, jako przesłanka merytoryczna powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa, decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że wymieniony w powództwie stosunek prawny lub prawo istnieje. Drugą więc przesłanką merytoryczną jest wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Interes prawny jest kategorią obiektywną i musi być wykazany przez powoda (wyrok SN z 24 kwietnia 2014 r., III CSK 182/13 i wyrok SN z 12 kwietnia 2012 r., II CSK 474/11).

Warto również przytoczyć jeszcze jedno z wielu stanowisk Sądu Najwyższego, który wskazał, że interes prawny należy rozumieć, jako obiektywnie występującą potrzebę ochrony sfery prawnej powoda, którego prawa zostały lub mogą zostać zagrożone, bądź też występuje stan niepewności co do istnienia lub treści tych praw. Interes prawny powinien być pojmowany szeroko, jako potrzeba wprowadzenia pewności co do istnienia określonego stosunku prawnego lub prawa, w celu zapewnienia powodowi pełnej ochrony prawnej
w zakresie wszystkich możliwych skutków prawnych, jakie występują obecnie oraz jakie obiektywnie rzecz biorąc mogą wystąpić w przyszłości, jako następstwa spornego stosunku prawnego lub prawa. Ocena istnienia interesu prawnego wymaga zindywidualizowanych, elastycznych kryteriów, uwzględniających celowościowe podstawy powództwa wytoczonego w oparciu o art. 189 k.p.c., a jednym z tych kryteriów jest znaczenie, jakie wyrok ustalający wywarłby na sytuację prawną powoda obecnie i w przyszłości (wyrok SN Sygn. akt V CSK 640/14 2 lipca 2015 r., Legalis nr 1303706).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż powódka M. H. posiada taki interes prawny. Aby powód skutecznie mógł powołać się na interes prawny, winien wykazać, że oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie, których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie, wynikające z błędnego przekonania, co do przysługiwania powodowi określonych uprawnień, ryzyko naruszenia w przyszłości jego praw (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2002 r., II CKN 919/99, LEX nr 54376).

W niniejszej sprawie w pełni i w sposób oczywisty uaktualnia się interes powódki
w sądowym ustaleniu że śmierć jej męża – W. H. (1) była zdarzeniem ubezpieczeniowym w rozumieniu umowy grupowego ubezpieczenia na życie, co powoduje powstanie po stronie pozwanego (...) S.A. z siedzibą
w W. obowiązku spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego. W przypadku poczynienia bowiem takich ustaleń powstanie po stronie pozwanego obowiązek spełnienia świadczenia, którego realizacja leży przecież w interesie powódki M. H., chociaż nie na jej rzecz będzie ono świadczone, a zatem nie ma ona prawa wnieść powództwa bezpośrednio o świadczenie, z uwagi na brak legitymacji czynnej. Musi zatem poszukiwać swej ochrony prawnej w drodze powództwa o ustalenie.

Jak już była o tym mowa wyżej uposażonym z przedmiotowej umowy ubezpieczenia jest Bank (...) S.A., a uwzględnienie powództwa wiąże się zatem z koniecznością spełnienia świadczenia przez pozwanego z uwagi na regulację ww. już wyżej art. 805 § 1 k.c. w przedmiotowej sprawie świadczenie to polega na spłacie znacznej kwoty kredytu, który został zaciągnięty przez zmarłego W. H. (1).

Strona pozwana odmawiając uznania roszczenia i wypłaty świadczenia powoływała się na brzmienie (...) OWU zgodnie z którym, (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności w przypadku śmierci ubezpieczonego, jeżeli zdarzenie to m.in. zostało spowodowane lub zaszło w następstwie chorób ubezpieczonego istniejących przed początkiem odpowiedzialności (...) S.A. lub powstałych w okresie pierwszych 28 dnia od początku odpowiedzialności (...) S.A. Na tej podstawie wywodziła więc, że karta statystyczna do karty zgonu potwierdza, że przyczyną śmierci ubezpieczonego była posocznica w przebiegu zapalenia płuc i ośrodkowego układu nerwowego, stan po przeszczepieniu nerki z powodu niewydolności nerek w przebiegu ich przewlekłego kłębkowego zapalenia. Zgromadzona dokumentacja medyczna potwierdza, że osoba ubezpieczona leczona była immunosupresyjnie po przeszczepie. W lutym 2015 roku doszło do zapalenia płuc, które jednak nie było następstwem przebytego przeszczepu, czy choroby nerek, ale następstwem zakażenia się bakteriami, a następnie wystąpienia posocznicy, wystąpiły tez cechy zapalenia OUN oraz niewydolność wielonarządowa, które następnie doprowadziły do zgonu.

Dokumentacja medyczna potwierdza, że kłębkowe zapalenie nerek rozpoznane było co najmniej w 2010 roku. Ubezpieczający na podstawie powyższych ustaleń stwierdził, że z dostępnej dokumentacji medycznej wynika, że zgon ubezpieczonego wystąpił w następstwie choroby, która istniała przed przystąpieniem do ubezpieczenia (pocz. ubezpieczenia 30.11.2011r.), dlatego też brak jest podstaw do uznania roszczenia i wypłaty świadczenia. Z takim stanowiskiem strony pozwanej nie sposób się zgodzić.

Jak wynika z wniosków płynących z opinii biegłego sądowego w zakresie medycyny sądowej, specjalisty medycyny sądowej lek. M. W. przyczyną zejścia śmiertelnego W. H. (1) stała się ostra niewydolność krążeniowo – oddechowa w przebiegu niewydolności wielonarządowej spowodowanej uogólnionym zakażeniem krwi (sepsa, posocznica) w następstwie masywnego obustronnego zapalenia płuc. Nie ma więc w ocenie biegłego podstaw do przyjęcia, że istnieje bezpośredni związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy kłębkowym (kłębuszkowym) zapaleniem nerek, na które cierpiał W. H. (1), a jego zejściem śmiertelnym w dniu 25 lutego 2015 roku. Szerokie wywody biegłego w tym zakresie Sąd podziela bez konieczności powtarzania ich tutaj po raz kolejny. Nie zaistniały także na tej podstawie przesłanki wyłączające odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie (...) ogólnych warunków Grupowego Ubezpieczenia na Życie w stosunku do W. H. (1). Oczywiście zapewne gdyby nie choroba nerek, to zmarły W. H. (1) nie musiałby mieć przeszczepu i nie nastąpiłyby po nim konieczne wizyty w szpitalu, gdzie najpewniej doszło do zakażenia powoda patogenem wywołującym zapaleniem płuc, być może też gdyby nie brał leków immunosupresyjnych to miałby większe szanse przeżycia, tym niemniej zgon spowodowany był przez zapalenie płuc, a zatem ani nie był następstwem kłębuszkowego zapalenia nerek u zmarłego, ani nie był spowodowany tą chorobą. Nie ma normalnego związku przyczynowego pomiędzy chorobą nerek W. H. (1), a późniejszym jego zapaleniem płuc i następczym zgonem. Nie na nerki bowiem umarł, a nie jest w żadnym wypadku normalnym następstwem choroby nerek wystąpienie zapalenia płuc.

Mając na uwadze powyższe należy jasno stwierdzić, że zgon ubezpieczonego W. H. (1) nie wystąpił w następstwie choroby, która istniała przed przystąpieniem do ubezpieczenia, gdyż brak jest związku przyczynowego pomiędzy zapaleniem nerek na które cierpiał zmarły a jego śmiercią w dniu 25 lutego 2015 roku. Skoro więc śmierć ubezpieczonego była wynikiem schorzeń, które wystąpiły u niego w okresie odpowiedzialności strony pozwanej (...) S.A. to jest ona zobligowana do wypłaty na rzecz Banku (...) S.A. świadczenia z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego przez ubezpieczonego W. H. (1).

Inna jeszcze rzecz, że nawet gdyby okazało się, że rzeczywiście W. H. (1) zmarł na skutek kłębuszkowego zapalenia nerek, lub choroby będącej jego bezpośrednim następstwem to należałoby rozważać, w ślad za pismem Rzecznika Finansowego (k. 24 i następne), czy rzeczywiście pozwany (...) S.A. nie byłby mimo tego zobowiązany do świadczenia na podstawie art. 815 i 834 k.c. Jak się wydaje odpowiedź byłaby pozytywna, a to wobec faktu że istotnie nie pytano w ogóle przy przystąpieniu do umowy ubezpieczenia grupowego W. H. (1) czy i na co choruje, zatem winien zaistnieć skutek prawny określony w art. 815§1 k.c., zwłaszcza, ze zgon ubezpieczonego nastąpił po upływie trzech lat od zawarcia umowy (art. 834 k.c.) Byłyby to jednak rozważania teoretyczne, wobec ustaleń Sądu, z których wynika, że w ogóle między śmiercią ubezpieczonego nie zachodzi związek przyczynowy i zdarzenia te nie były powiązane relacja przyczyna-następstwo.

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. i statuowanej w nim zasady odpowiedzialności za wynik procesu zasądzając solidarnie od pozwanych na rzecz powódki kwotę 5.417 zł na którą składało się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata ustalone na podstawie §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa substytucyjnego w kwocie 17 zł (k. 221). W tym zakresie zauważa Sąd, że także strona pozwana Bank (...) S.A. w toku procesu, gdy już został do niego zapozwany to wnosił o oddalenie powództwa (k. 308), a zatem zajął w sprawie stanowisko merytoryczne odmienne niż powódka i już samo to uzasadnia, przy uwzględnieniu powództwa, uznanie i banku za stronę przegrywającą, a więc zobligowana do zwrotu powódce kosztów procesu solidarnie z drugim pozwanym.

Ponadto nieuiszczonymi kosztami sądowymi – opłatą od pozwu i wydatkami powstałymi w toku sprawy Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) obciążył stronę pozwaną (...) S.A. zważywszy, że to w istocie działanie tego pozwanego spowodowało konieczność procesu sądowego, a druga strona pozwana została zapozwana do udziału w sprawie tylko dlatego, że w sprawie zachodziło współuczestnictwo konieczne po stronie pozwanej. Jednak to nie działanie Banku (...) S.A. było powodem wytoczenia powództwa, ani też nie było ono powodem powstanie wydatków w sprawie, to bowiem powstały wskutek konieczności dowodzenia okoliczności, które kwestionowała strona pozwana (...) S.A. Zasady słuszności nakazują zatem, aby kosztami opłat sądowych obciążyć jedynie właśnie tę stronę pozwaną.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd zważył, że w toku procesu powstały wydatki w łącznej kwocie 1780,90 złotych, na które złożyły się koszty opinii sądowo – lekarskiej głównej i uzupełniającej, które nie pozostały pokryte przez strony postępowania, a wobec zwolnienia powódki od kosztów sadowych były poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa. Koszty te to konkretnie kwoty 1457,10 złotych (k. 288) i 323,80 złotych (k. 331). Przy wskazanej przez powódkę, a niekwestionowanej przez pozwanego wartości przedmiotu sporu wynoszącej 116 tysięcy złotych opłata sądowa od pozwu wynosiłaby 5800 złotych (to jest 116.000 złotych x 5 %). Koszty te nakazano zatem ściągnąć od strony pozwanej (...) S.A.

Sędzia Piotr Wicherek

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)